Tuyển tập thơ Phạm Tiến Duật hay nhất không thể bỏ qua

Thơ Phạm Tiến Duật giàu hình ảnh biểu tượng, cảm xúc khiến người đọc bồi hồi xúc động. Ông tập trung khai thác chủ đề kháng chiến và người lính với nhiều tác phẩm tiêu biểu như Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây hay Bài thơ về tiểu đội xe không kính.

Có thể bạn quan tâm

Trọn bộ thơ Phạm Tiến Duật

Phạm Tiến Duật (1941 – 2007) là nhà thơ tiêu biểu của thơ ca hiện đại. Hầu hết những tác phẩm của Phạm Tiến Duật đều xoay quanh chủ đề kháng chiến và người lính trong cuộc chiến chống Mỹ của quân đội nhân dân Việt Nam. Đây cũng là lý do ông được mệnh danh như Con chim lửa của Trường Sơn.

Bạn đang xem: Tuyển tập thơ Phạm Tiến Duật hay nhất không thể bỏ qua

Các bài thơ Phạm Tiến Duật

Cùng điểm qua những bài thơ của Phạm Tiến Duật:

Thơ Gửi em cô bộ đội lái xe (1968)
Tập thơ Vầng trăng & Quầng lửa (1970)
Thơ Ở hai đầu núi (1981)
Thơ Vầng Trăng và những quầng lửa (1983)
Tuyển tập Thơ một chặng đường (1994)
Thơ Nhóm lửa (1996)
Trường ca Tiếng bom và tiếng chuông chùa (1997)
Tiểu luận Vừa làm vừa nghĩ (2003)
Tuyển tập Phạm Tiến Duật (2007)

Những tác phẩm tiêu biểu của Phạm Tiến Duật

Những bài thơ hay của Phạm Tiến Duật mang đến cho người đọc nhiều hình ảnh và cảm xúc. Cùng điểm qua một số tác phẩm tiêu biểu nhất sau:

Nhớ

Cái vết thương xoàng mà đi việnHàng còn chờ đó, tiếng xe reoNằm ngửa nhớ trăng, nằm nghiêng nhớ bếnNôn nao ngồi dậy nhớ lưng đèo.

Lời bình:

Nhớ của Phạm Tiến Duật là một bài thơ thể hiện nỗi nhớ nhung sâu sắc, thường gắn liền với những ký ức và cảm xúc về người đã xa cách. Bài thơ sử dụng hình ảnh, âm thanh và cảm xúc để thể hiện nỗi nhớ của tác giả, kết hợp với cách diễn đạt tinh tế và sâu lắng.

Nhớ không chỉ là nỗi nhớ về một người hay một sự vật cụ thể, mà còn là sự hoài niệm về những giá trị và khoảnh khắc đã qua. Phạm Tiến Duật khéo léo sử dụng ngôn từ để gợi mở những cảm xúc mạnh mẽ, tạo ra một không gian thơ mộng nhưng cũng đầy tâm trạng.

Lửa đèn

I. Đèn

Anh cùng em sang bên kia cầuNơi có những miền quê yên ảNơi có những ngọn đèn thắp trong kẽ láQuả cây chín đỏ hoeTrái nhót như ngọn đèn tín hiệuTrỏ lối sang mùa hè,Quả cà chua như cái đèn lồng nhỏ xíuThắp mùa đông ấm những đêm thâu,Quả ớt như ngọn lửa đèn dầuChạm đầu lưỡi chạm vào sức nóng…Mạch đất ta dồi dào sức sốngNên nhành cây cũng thắp sáng quê hươngChúng nó đến từ bên kia biểnRủ nhau bay như lũ ma trơiTừ trên trời bảy trăm métThấy que diêm sáng mặt ngườiMột nghìn mét từ trên trờiNhìn thấy ngọn đèn dầu nhỏ béTám nghìn métThấy ánh lửa đèn hàn chớp loéMà có cần đâu khoảng cách thấp caoChúng lao xuống nơi naoLoé ánh lửa,Gió thổi tắt đèn, bom rơi máu ứa.Trên đất nước đêm đêmSáng những ngọn đènMang lửa từ nghìn năm về trước,Lấy từ thuở hoang sơ,Giữ qua đời này đời khácVùi trong tro trấu nhà ta.Ôi ngọn lửa đènCó nửa cuộc đời ta trong ấy!Giặc muốn cướp điGiặc muốn cướp lửa tim ta đấy

II. Tắt lửa

Anh cùng em sang bên kia cầuNơi có những miền quê yên ảNơi tắt lửa đêm đêm khiến đất trời rộng quáKhông nhìn thấy gì đâuBóng tối che rồiCây trúc làm duyên phải nhờ gió thổiCô gái làm duyên phải dùng giọng nóiBông hoa làm duyên phải luỵ hương bay…Bóng tối phủ dàyChe mắt địchNơi tắt lửa là nơi vang rền xe xíchKéo pháo lên trận địa đồng caoTiếng khẩu đội trưởng ở đâuĐấy là đuôi khẩu pháoTiếng anh đo xa điểm đềuVang ở đâu, đấy là giữa điểm đồNơi tắt lửa là nơi in vết bánh ôtô,Những đoàn xe đi như không bao giờ hết,chiếc sau nối chiếc trước ì ầmNhư đàn con trẻ chơi u chơi âmĐứa này nối hơi đứa khác.

Nơi tắt lửa là nơi dài tiêng hátĐoàn thanh niên xung phong phá đá sửa đường;Dẫu hố bom kề bên còn bay mùi khétTóc lá sả đâu đó vẫn bay hươngĐêm tắt lửa trên đườngKhi nghe gần xa tiếng bước chân rậm rịchLà tiếng những đoàn quân xung kíchĐi qua.Từ trong hốc mắt quầng đen bóng tối tràn raTừ dưới đáy hố bom sâu hun hútBóng tối dâng đầy toả ngợp bao la,Thành những màn đen che những bào thai chiến dịchBóng đêm ở Việt NamLà khoảng tối giữa hai màn kịchChứa bao điều thay đổi lớn lao,

Bóng đêm che rồi không nhìn thấy gì đâuCứ đi, cứ đi nghe lắm âm thanh mới lạ.

III. Thắp đèn

Anh cùng em sang bên kia cầuNơi có những miền quê yên ảNơi đêm ngày giặc điên cuồng bắn pháNhững ngọn đèn vẫn cứ thắp lênChiếc đèn chui vào ống nứaCho em thơ đi học ban đêm,chiếc đèn chui vao lòng trái núiCho xưởng máy thay ca vời vợi,Chiếc đèn chui vào chiếu vào chănCho những tốp trai làng đọc lá thư thăm

Ta Thắp đèn lên trên đỉnh núiGọi quân thù đem bom đến dộiCho đá lở đá lănLấy đá xây cầu, lấy đá sửa đường tàuTa bật đèn pha ôtô trong chớp loè ánh đạnRồi tắt đèn quay xeĐánh lạc hướng giặc rồi ta lại lái xe đi…Ngày mai, ngày mai hoàn toàn chiến thắngAnh dắt tay em, trời chi chit sao giăng“Thắp đèn ta sẽ chơi trăng ngoài thềm”Ta thắp đèn lồng, thắp cả đèn sao năm cánhTa dẫn nhau đến ngôi nhà đèn hoa lấp lánhNơi ấy là phòng cưới chúng mình

Ta sẽ làm cây đèn kéo quân thật đẹpMang hình những người những cảnh hôm nayCho những cuộc hành quân nào còn trong bóng tốiSẽ hiện muôn đời trên mặt ngọn đèn xoay.

Lửa đèn

Lời bình:

Trong Lửa đèn, Phạm Tiến Duật sử dụng hình ảnh lửa và đèn để thể hiện sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối, giữa sự sống và cái chết. Bài thơ có thể gợi nhớ đến những kỷ niệm trong hoàn cảnh khó khăn, nơi ánh sáng từ ngọn lửa và đèn mang lại sự ấm áp và hy vọng giữa những lúc đau thương. Ngôn từ và hình ảnh trong bài thơ không chỉ mô tả một cảnh vật cụ thể mà còn phản ánh những cảm xúc sâu lắng của con người trong hoàn cảnh đặc biệt.

Mùa cam

Mía ngọt dần lên ngọnGió heo may chớm sang,Trái hồng vừa trắng cátVườn cam cũng hoe vàng.

Cam Xã Đoài mọng nướcGiọt vàng như mật ong,Bổ cam ngoài cửa trướcHương bay vào nhà trong.

Lời bình:

Mùa cam của Phạm Tiến Duật gợi lên hình ảnh mùa cam với màu sắc rực rỡ và hương thơm dễ chịu. Bài thơ có thể sử dụng hình ảnh này để làm nổi bật những điều tốt đẹp và hy vọng trong cuộc sống, hoặc để nhấn mạnh sự chuyển giao của thời gian và sự thay đổi của mùa màng.

Tác giả khéo léo kết hợp cảm xúc và hình ảnh thiên nhiên để tạo ra một bức tranh sinh động, phản ánh sự trân trọng và yêu quý những giá trị giản dị trong cuộc sống.

Cái cầu

Có lẽ nào anh lại mê emMột cô gái không nhìn rõ mặtĐại đội thanh niên đi lấp hố bomÁo em hình như trắng nhất.

Người tinh nghịch là anh dễ thânBởi vì thế có em đứng gầnEm ở Thạch Kim, sao lại lừa anh nói là Thạch NhọnĐêm ranh mãnh ngăn cái nhìn đưa đón

Em đóng cọc dài quanh hố bomCái miệng em ngoa cho bạn cười giòn:Tiếng Hà Tĩnh nghe buồn cười đáo đểAnh lặng người như trôi trong tiếng ru.

Tranh thủ có ánh sáng đèn dùAnh vội nhìn em và bạn em khắp lượtMọi người cũng tò mò nhìn anhRồi bóng tối lại khép vào bóng tối.Em ơi em, hãy nghe anh hỏiXong đoạn đường này các em làm đâu?

Anh đã tìm em rất lâu, rất lâuCô gái ở Thạch Kim, Thạch NhọnKhăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớmSách giấy mở tung trắng cả rừng chiều.

Anh đã đi rất nhiều, rất nhiềuNhững con đường như tình yêu mới mẻĐất rất hồng và người rất trẻNhưng chẳng thấy em, cô gái ở Thạch Nhọn, Thạch Kim

Những đội làm đường hành quân trong đêmNào cuốc, nào choòng, xoong nồi xủng xoảngRực rỡ mặt đất bình minhHấp hối chân trời pháo sángĐường trong tim anh in những dấu chân.

Chiếc võng bạt trên đường hành quânAnh đã buộc nhiều cây xoan, cây ổiLại đường mới – và hàng nghìn cô gáiỞ đâu em tinh nghịch của anh?

Bụi mù trời, mùa hanhNước trắng khe, mùa lũĐêm rộng đêm dài là đêm không ngủEm vẫn đi, đường vẫn liền đường.

“Cạnh giếng nước có bom từ trườngEn không rửa, ngủ ngày chân lấmNgày em phá nhiểu bom nổ chậmĐêm nằm mơ nói mớ vang nhà…”Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xaThương em, thương em, thương e,m biết mấy!

Dừng tay cuốc khi em ngoảnh lạiSẽ giật mình: đường ta mới xâyĐã có độ dài hơn cả độ dàiCủa đường sá đời xưa để lại!

Sẽ ra về bao nhiêu cô gáiMột ngày mai, đường sẽ đứng trơ vơĐể cho đời sau còn thấy ngẩn ngơTrước những công trình ngoằn ngoèo trên mặt đất.

Ơi em gái chưa một lần rõ mặtCó lẽ nào anh lại mê emTừ cái đêm Thạch Nhọn, Thạch KimTên em đã thành tên chung anh gọi:Em là cô thanh niên xung phong.

Lời bình:

Cây cầu thường là một hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng trong thơ của Phạm Tiến Duật. Cây cầu có thể đại diện cho sự kết nối, sự giao thoa giữa những thế giới khác nhau hoặc những giai đoạn trong cuộc sống.

Bài thơ có thể khám phá ý nghĩa của cây cầu trong việc kết nối những khoảng cách, cả về mặt vật lý lẫn tinh thần. Sự miêu tả chi tiết và cảm xúc trong bài thơ làm nổi bật vai trò quan trọng của những kết nối trong cuộc sống.

Đèo ngang

Pháo tàu địch đêm đêm nhằm bắnĐèo vẫn nguyên lành nằm với biển reoNhà như lá đa rơi lưng chừng dốcSông suối từ đâu đổ xuống lưng đèo.

Đường nhằm hướng Nam,

Người nhằm hướng Nam,Xe đạn nhằm hướng Namvượt dốc.

Bao nhiêu người làm thơ Đèo NgangMà quên mất con đèo chạy dọc.

Lời bình:

Đèo ngang là bài thơ mô tả vẻ đẹp và sự vất vả của những con đèo trong cuộc sống, cả về mặt vật lý lẫn tinh thần. Phạm Tiến Duật sử dụng hình ảnh con đèo để thể hiện những thử thách và khó khăn mà con người phải vượt qua.

Tuy nhiên, trong những gian nan ấy, vẫn có sự tìm kiếm và khám phá những giá trị sâu sắc và đẹp đẽ. Bài thơ thể hiện sự kiên cường và tinh thần lạc quan trước những thử thách.

Cái cập kênh

Cái trò để trẻ con chơiHai đầu hai ghế cập rồi lại kênhGỗ hồng trời biếc một thanhNhấp nhô nhà cửa gập gành núi nonCái nơi đông đúc trẻ conXa rồi. Vườn cũ em còn đến không?

Anh đi núi biếc trập trùngNon xa mấy dải, một vùng quân điThấy núi nổi lúc xuống kheThấy non sa xuống ấy khi lên đèoTheo từng bậc núi anh trèoCập kênh vẫn cập kênh theo đường dài

Xem thêm : Chùm thơ tán tỉnh, thả thính tên Khôi, Kiệt, Hậu, Quang cực hay

Phía trong nhớ một vùng ngoàiNhững bao gạo gửi đường dài tới đâyHậu phương dư thóc vụ nàyVẫn thương em khổ những ngày xa nhauCái cập kênh ở vườn sauĐã thay anh nói những câu tâm tìnhGỗ hồng làm ghế một thanhMột đầu cập, để lại kênh một đầu

Lời bình:

Cái cập kênh sử dụng hình ảnh cụ thể để phản ánh những câu chuyện và cảm xúc trong cuộc sống. Cái cập kênh có thể là biểu tượng của những ký ức, những trải nghiệm trong cuộc sống hàng ngày hoặc những điều nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa. Phạm Tiến Duật khéo léo dùng hình ảnh này để làm nổi bật sự quan trọng của những điều giản dị và gần gũi trong cuộc sống.

Đi trong rừng

Anh đi trong rừng, lá vỗ trên cao,Gió bốn bề cây; cây ngả nghiêng chào,Lay bóng đậm gió thổi vào đốm nắng.Cây cúc đắng quên lòng mình đang đắngTrổ hoa vàng dọc suối để ong bay;Cây bồng bềnh cười vui suốt ngày,Thân thẳng cây chò, cành ngang cây bứa;Cây nhựa trắng là cây si, cây sữa,Nhựa vàng cây dọc, nhựa đỏ cây nò,Cây nứa mọc đứng, cây giang mọc bò,Cây tầm gửi mọc ngồi đỏng đảnh,Cây lim uy nghi, sa nhân ma mỏng mảnh,Dạ hương của đêm, mắc cỡ của ngày.Da bàn tay thường chạm với da cây,Khuôn mặt người chạm vào mặt lá.Rừng ơi rừng, ta bỗng gần gũi quá!Không có những ngày này, hồ dễ đã quen nhau

Đi trong rừng

Lời bình:

Đi trong rừng miêu tả hành trình khám phá và trải nghiệm trong một khu rừng. Bài thơ có thể chứa đựng những hình ảnh sống động của thiên nhiên và những cảm xúc mạnh mẽ mà nhân vật trải qua khi đối mặt với môi trường hoang dã. Phạm Tiến Duật sử dụng những hình ảnh và mô tả tinh tế để thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, đồng thời khám phá những cảm xúc và suy tư trong cuộc hành trình.

Những mảnh tàn lá

Tốp bộ binh đang chờ xung phongNgửa mặt nhìn trờiNhững mảnh tàn đen của lá nứa đang rơiDữ dội rừng bên bốc cháy

Tôi cũng nhìn lên bầu trời lúc ấyRơi từ mây những cánh bướm đenCậu chiến sĩ bên tôi ngồi xuống, đứng lênSốt ruột vì nghe nứa nổNgười cán bộ già nằm trên bãi cỏĐăm đắm nhìn tàn lá đang rơi

Giặc đang ở bên kia đỉnh đồiĐại bác vu vơ bắn vào rừng nứaNhư báo hiệu một cái gì sắp sửaTàn lá đầy trời như mưa tuyết màu đen

Quân ta bao vây đã dày như nêmGiặc không biết đâu, chúng đang đốt rừng cho nứa nổNơi im lặng sắp bùng lên bão lửaChỗ ồn ào đang hoá than rơi

Bên kia đỉnh đồi chúng nó là aiLà nguỵ ở Đông Dương hay là giặc MỹKhi cái ác đã biến thành chủ nghĩaRất nhiều thứ màu đen hiện hình

Đứng ngồi không yên vẫn đồng chí bộ binhChờ dăm phút nữa thôi, có lâu là mấyNhững mảnh tàn rơi trên đầu ta đấyĐã từng rơi từ mấy nghìn năm

Tai hoạ nhân gian đã chịu bao lầnNhư nạn cháy nhà, làng nào chẳng cóCòn giặc giã là còn tàn lá cọCòn ngửa mặt lên trời để thấy than đen

Quân ta bao vây đã dày như nêmCái ác không còn nơi lẩn trốnTrừ mưa ra, ngày mai bầu trời không có gì rơi xuốngchỉ có chim bay và bướm bay

Tàn lá đang rơi nhẹ nhàng khoan thailại vẽ bầu trời những đường dữ dộiSúng lệnh nổ rồi! Cả vùng rừng bốc khóiNhững mảnh tàn rơi xuống lại bay lên

Lời bình:

Những mảnh tàn lá là bài thơ thể hiện sự thăng trầm và những biến động của cuộc sống thông qua hình ảnh những mảnh tàn lá. Bài thơ có thể gợi lên hình ảnh của sự suy tàn, sự kết thúc và sự chuyển giao của thời gian. Tuy nhiên, trong những mảnh tàn lá đó, vẫn có thể tìm thấy những giá trị và ý nghĩa sâu sắc, phản ánh tinh thần lạc quan và sự trân trọng những điều nhỏ bé trong cuộc sống.

Bếp lửa nhà mình

Ngày đầu năm em xây bếp mớiThế là gió mùa đông bắc tạnh rồi emChung bếp lửa là chung niềm thao thứcSợi khói bay nghiêng vẽ dáng em hiền

Cả tuổi thanh xuân anh đốt lửa giữa trờiCũng là bếp nhưng bếp chung bè bạnHết bếp lửa sinh viên, lại lửa rừng cháy sángNấu nồi sắn nồi khoai tập thể, lính ăn chung.

Ngọn lửa ơi, lòng lửa tốt vô cùngLửa sinh ra người, lửa sinh ra trái tim rực cháyLửa làm bóng tối xa ra và mặt người gần lạiNgọn lửa nào thân bằng lửa bếp, bạn bè ơi!

Lòng vẫn khát khao đốt lửa giữa trờiĐến với mọi cộng đồng, đến với mọi màu da trên toàn trái đấtNhưng chỉ bếp nhà mình là ấm nhấtBởi yêu em, nhân loại thấy yêu thêm.

Lời bình:

Bếp lửa nhà mình gợi lên hình ảnh ấm cúng và sự gắn bó của gia đình qua hình ảnh bếp lửa. Bài thơ không chỉ mô tả một không gian cụ thể mà còn thể hiện sự ấm áp và tình cảm gia đình. Phạm Tiến Duật khéo léo sử dụng hình ảnh bếp lửa để làm nổi bật sự quan trọng của tình yêu thương và sự đoàn kết trong gia đình.

Em là tia nắng

Sinh ra cùng với mặt trờiEm là tia nắng vùng đời của anhNửa đời anh chẳng êm lànhQuầng bom lửa đỏ, da xanh sốt rừngMùa mưa em có biết khôngTriền miên 6 tháng ròng ròng toàn mưaChồn chân trong khoảng rừng thưaLán bộ đội bấy sáng trưa nhớ… trời.

* * *

Sinh ra cùng với mặt trờiEm là tia nắng vùng đời của anhĐường dài có lúc gập ghềnhTúi không em phải một mình nuôi conKhổ nào bằng khổ cô đơnMà em vẫn một tấc son tự hồngAi người biết thuở tay khôngMà gương mặt vẫn tươi hồng nét xuân.

* * *

Qua rồi cái thuở gian truânĐích xa mà lại thấy gần em ơiSinh ra cùng với mặt trờiEm là tia nắng vùng đời của nhau.

Lời bình:

Em là tia nắng thể hiện sự yêu thương và sự trân trọng đối với một người đặc biệt. Hình ảnh tia nắng được sử dụng để biểu thị sự ấm áp, sự sống động và sự tươi sáng mà người ấy mang lại. Bài thơ thể hiện những cảm xúc chân thành và sự yêu mến sâu sắc, tạo ra một không gian thơ mộng và đầy cảm xúc.

Người ơi người ở

Bao nhiêu người đã hátBây giờ lại đến emBao nhiêu người hồi hộpBây giờ lại đến anhỞ hai thung lũng xanhKề nhau thành hàng xómCông việc như nước cuốnChẳng bao giờ thăm nhauNắng đã tắt từ lâuTiếng ve như kéo mậtDáng em ngồi trước mặtNhư cây cỏ trong vườnChẳng thể gặp nhau luônHãy ngồi thêm lát nữaHai người hai cách nguồnKhép mở hai vùng trờiGặp biết bao nhiêu ngườiQuen nhau bao gương mặtCon đường thì tít tắpMặt trận thì mênh môngChẳng nhớ nữa mùa đôngĐi qua bao hang đáCũng quên rồi mùa hạỞ bao nhiêu ngăn hầmCông việc cùng tháng nămHát vui cùng chiến sĩNhững ngày đi đánh MỹBao nhiêu người quen nhauAnh chẳng nói sai đâuEm là cây ngải đắngMọc trong triền núi vắngGóp vị thuốc cho đờiTiếng em hát “Người ơi…”Người gần nhau mãi mãiTiếng em hát “Đò ơi…”Sông đưa đò gần lạiTiếng em hát “Cây ơi…”Cây nhú thêm mầm mớiTiếng nồng say em gọiNáo nức tuổi trăng lênCái giọng thì của emMà lời anh đấy nhỉ?Giữ em chẳng được nàoHẹn nhau ngày thắng MỹLại hát tặng tiễn nhauNhư bạn bè Quan họRằng: Người đi người nhớRằng: “Người ơi người ở đừng về…”

Lời bình:

Người ơi người ở thể hiện sự lo lắng và tâm trạng của người ở lại, có thể là sự hoài niệm hoặc sự chia xa. Bài thơ gợi lên cảm giác về sự thiếu vắng và nỗi cô đơn của những người ở lại khi người khác đã ra đi. Phạm Tiến Duật sử dụng ngôn từ và hình ảnh để truyền tải những cảm xúc sâu sắc và chân thành về sự chia ly và nỗi nhớ.

Nghe em hát trong rừng

Nghe em hát mà anh buồn cườiNhịp với phách xem chừng sai cảMồ hôi em ướt đầm trên máAnh với mọi người nhìn nhau khen hay.

Khu rừng già âm i tàu bayCác chiến sĩ nhìn em đăm đắmMũ sắt lấm, áo ngoài cũng lấmMỗi khi cười bóng dáng cứ lung linh

Có lẽ vì khuôn mặt em xinhNên tiếng hát nhoè đi không nhớ nữaRồi trí nhớ lại bén bùng như lửaẨn náu rất nhiều giọng hát ở xa xăm.

Giữa một vùng đất bụi khô rangEm bỗng đến như dòng sông đầy nướcTrong nhà hầm hun đầy khói thuốcCâu hát chành như võng đưa

Các chiến sĩ nghe em hát say sưaNgày mai ngày kia sẽ chuyện trò vô khốiGiữa những câu chuyện không đầu không cuốiBao nhiêu người lại nhắc đến em.

Câu hát bay vòng qua đêmMai chiến sĩ lại ra cao điểmCuộc chiến đấu đang còn tiếp diễnEm còn đi, rừng mở những gian hầm.

Tiếng hát bay vòng tháng nămỞ đâu mà không cần tiếng hátNhưng giữa chiến trường nhiều khi thay cho nhạcLà những tâm hồn có nhạc ở bên trong.

Câu hát màu chi mà khuôn mặt màu hồngTiếng hát xa rồi, không nhớ nữaĐốt lòng nhau cứ gì phải lửaTiếng hát trong rừng bay xa, bay xa.

Lời bình:

Nghe em hát trong rừng miêu tả vẻ đẹp của âm nhạc và sự kết nối giữa con người với thiên nhiên. Bài thơ có thể miêu tả những âm thanh du dương và cảm xúc khi nghe một bài hát trong môi trường rừng xanh.

Nhà thơ sử dụng hình ảnh và âm thanh để tạo ra một không gian thơ mộng, nơi âm nhạc trở thành cầu nối giữa con người và thiên nhiên.

Cô bộ đội ấy đã đi rồi

Cô bộ đội ấy đã đi rồiChuyển đơn vị vào vùng rừng trong ấyEm gái đi, các anh ở lạiBiết đến bao giờ mới được gặp nhau

Lũng thì thẳm mà rừng thì sâuĐể hun hút nhớ nhau biền biệtBao nhiêu bạn bè, bao nhiêu bạn bè thân thiếtXa nhau như xa nhau hôm nay

Thôi em đừng bẻ đốt ngón tayNước mắt dễ lây mà rừng thì lặng quáAnh biết rồi bao nhiêu vất vảTháng năm dài cùng nhau đi qua

Để sáu bảy năm em gái xa nhàHăm bảy tuổi chuyện chồng con chưa nóiCả một thời trẻ trung sôi nổiỞ bên nhau bếp lửa giữa rừng xa

Nhớ nhau, nhớ nhau ở giữa rừng giàNgón tay nóng cầm viên thuốc mátCái đêm đói ngồi nghe chim đắp tátCon chó vàng cọ chân em đòi ăn

Nhớ nhau, nhớ nhau những buổi mưa dầmCăn nhà dột tóc em ướt hếtAnh ngồi nghĩ gì em chẳng biếtCứ hát tràn những câu hát bâng quơ

Nhớ trưa đỉnh đèo ta đứng ngẩn ngơNhìn mây trắng chân trời ngỡ biểnBiển Đông thì xa, biết ta nhìn chẳng đếnNhưng em vui anh kể chuyện em nghe

Xem thêm : Giới thiệu tác giả Chính Hữu: Cuộc đời & sự nghiệp nhà thơ

Trưa vác gạo ta dừng bên kheMột đoàn tù binh đi qua đang đứng ngóBên những thằng người áo quần loang lổBóng em lồng bóng suối trong veoLúc ấy lòng anh biết mấy tự hàoTự hào vì có em ở đây, tự hào vì đất nướcỞ đây màu hồng xiết bao thân thuộcXao xuyến lòng anh, xao xuyến bạn bè

Đến chào anh sáng mai em điNhư ngày nào chào bà con hàng xómSự xa cách nhỏ trong sự xa cách lớnMột cuộc chia tay trong triệu cuộc chia tay

Rồi ngày mai xa vắng nơi đâyEm lại có bao nhiêu đồng đội mớiTrong chiến tranh một khát khao sôi nổiLà nhân dân đoàn tụ muôn đời

Cô bộ đội ấy đã đi rồi.

Cô bộ đội ấy đi thật rồi

Lời bình:

Cô bộ đội ấy đã đi rồi là bài thơ về tình cảm và sự hy sinh của các chiến sĩ, đặc biệt là những người phụ nữ trong cuộc chiến. Bài thơ thể hiện sự tiếc nuối và lòng kính trọng đối với những người đã ra đi vì lý tưởng cao cả.

Tác giả sử dụng ngôn từ cảm xúc để làm nổi bật sự hy sinh và lòng dũng cảm của các chiến sĩ, đồng thời tạo ra một bức tranh chân thực về cuộc sống trong thời kỳ chiến tranh.

Tiếng bom ở Siêng Phan

Tôi ở xa Siêng PhanNghe bom dội đêm ngàyẦm ì tiếng tàu bayVọng vào trong trí nhớ

Tôi đến gần Siêng PhanNghe bom ầm ầm nổCỏ cây cũng chẳng yênTiếng bom như tiếng thú

Tôi đứng giữa Siêng PhanCao hơn tiếng bom là khe đá tiếng đànTiếng mìn công binh phá đáTiếng điếu cày rít lên thong thảTiếng oai nghiêm xe rú máy trên đường

Thế đấy giữa chiến trườngNghe tiếng bom rất nhỏ!

Lời bình:

Tiếng bom ở Siêng Phan phản ánh hiện thực khắc nghiệt của chiến tranh qua hình ảnh tiếng bom. Bài thơ thể hiện sự ám ảnh và những hậu quả tàn khốc của chiến tranh đối với con người và môi trường.

Phạm Tiến Duật khéo léo sử dụng ngôn từ để truyền tải sự đau thương và những nỗi sợ hãi trong thời kỳ chiến tranh, đồng thời thể hiện sự phản ánh chân thực về cuộc sống trong những thời khắc khó khăn.

Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Không có kính không phải vì xe không có kínhBom giật, bom rung kính vỡ đi rồiUng dung buồng lái ta ngồi,Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắngNhìn thấy con đường chạy thẳng vào timThấy sao trời và đột ngột cánh chimNhư sa, như ùa vào buồng lái

Không có kính, ừ thì có bụi,Bụi phun tóc trắng như người giàChưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốcNhìn nhau mặt lấm cười ha ha.

Không có kính, ừ thì ướt áoMưa tuôn, mưa xối như ngoài trờiChưa cần thay, lái trăm cây số nữaMưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.

Những chiếc xe từ trong bom rơiĐã về đây họp thành tiểu độiGặp bè bạn suốt dọc đường đi tớiBắt tay qua cửa kính vỡ rồi.

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trờiChung bát đũa nghĩa là gia đình đấyVõng mắc chông chênh đường xe chạyLại đi, lại đi trời xanh thêm.

Không có kính, rồi xe không có đèn,Không có mui xe, thùng xe có xước,Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:Chỉ cần trong xe có một trái tim.

Lời bình:

Bài thơ về tiểu đội xe không kính là tác phẩm nổi bật của Phạm Tiến Duật, miêu tả sự vất vả và kiên cường của một tiểu đội chiến sĩ trong hoàn cảnh chiến tranh. Bài thơ thể hiện sự bất chấp khó khăn và tinh thần lạc quan của các chiến sĩ dù trong tình cảnh khó khăn.

Hình ảnh chiếc xe không kính trở thành biểu tượng cho tinh thần chiến đấu và lòng kiên trì, đồng thời làm nổi bật sự bất khuất và sự hy sinh của những người lính.

Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây

Cùng mắc võng trên rừng Trường SơnHai đứa ở hai đầu xa thẳmĐường ra trận mùa này đẹp lắmTrường Sơn Đông nhớ Trường Sơn Tây.

Một dãy núi mà hai màu mâyNơi nắng nơi mưa, khí trời cũng khácNhư anh với em, như Nam với BắcNhư Đông với Tây một dải rừng liền.

Trường Sơn Tây anh đi, thương emBên ấy mưa nhiều, con đường gánh gạoMuỗi bay rừng già cho dài tay áoRau hết rồi, em có lấy măng không?

Em thương anh bên tây mùa đôngNước khe cạn, bướm bay lèn đáBiết lòng anh say miền đất lạChắc em lo đường chắn bom thù.

Anh lên xe, trời đổ cơn mưaCái gạt nước xua đi nỗi nhớEm xuống núi nắng về rực rỡCái nhành cây gạt mối riêng tư.

Đông sang tây không phải đường thưĐường chuyển đạn và đường chuyển gạoĐông Trường Sơn, cô gái “ba sẵn sàng” xanh áoTây Trường Sơn, bộ đội áo màu xanh.

Từ nơi em gửi đến nơi anhNhững đoàn quân trùng trùng ra trậnNhư tình yêu nối lời vô tậnĐông Trường Sơn, nối Tây Trường Sơn.

Lời bình:

Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây là bài thơ nổi tiếng về cuộc sống và cuộc chiến tranh trên các tuyến đường Trường Sơn. Bài thơ không chỉ mô tả hình ảnh của những con đường đầy thử thách mà còn thể hiện tinh thần đồng đội và lòng yêu nước của các chiến sĩ.

Tác giả sử dụng hình ảnh và mô tả chi tiết để tạo ra một bức tranh sống động về cuộc sống và những thử thách mà các chiến sĩ phải đối mặt.

Gửi em, cô thanh niên xung phong