Trong bài viết này tôi sẽ giải thích về nguồn gốc và lý do tại sao bàn phím QWERTY được sử dụng rộng rãi ngày nay.
Nguồn gốc của bàn phím QWERTY
Ngày xưa, con người không có máy tính để gõ văn bản như chúng ta bây giờ, mà phải dùng máy đánh chữ. Nếu bạn chưa biết, máy đánh chữ có bàn phím được kết nối với các thanh kim loại có khắc chữ ngược thông qua các cơ chế cơ học phức tạp. Mỗi lần bạn gõ, cơ chế này sẽ đẩy một thanh kim loại chạm vào giấy và in ra các chữ cái. Bạn có thể tham khảo cách thức hoạt động của máy đánh chữ trong video bên dưới.
Máy đánh chữ đầu tiên có bàn phím được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái, không phải kiểu bố trí QWERTY mà chúng ta có ngày nay. Vấn đề là nếu bạn nhấn các từ có chữ cái gần nhau quá nhanh, như từ “bac”, các thanh kim loại có thể va vào nhau và kẹt trong khi sử dụng.
Để giải quyết vấn đề này, một nhà phát minh người Mỹ tên là Christopher Sholes đã sắp xếp lại vị trí các chữ cái trên bàn phím thành định dạng QWERTY sao cho các chữ cái thường dùng nhất cách xa nhau. Sự sắp xếp này sẽ làm giảm vấn đề kẹt phím vì người đánh máy sẽ phải giảm tốc độ đánh máy.
Bàn phím QWERTY lần đầu tiên xuất hiện trên máy đánh chữ Remington No. 1 được sản xuất vào năm 1874. Kể từ đó, tất cả các máy đánh chữ đều sử dụng bàn phím QWERTY và nó vẫn tiếp tục được sử dụng trên máy tính và nhiều thiết bị hiện đại khác vì hầu hết mọi người đều quen thuộc với cách bố trí này.
Tại sao bàn phím QWERTY vẫn được tin dùng sau nhiều năm?
Trong 150 năm qua, nhiều loại bàn phím khác nhau đã được tạo ra và thử nghiệm. Nhiều loại được quảng cáo là dễ sử dụng hơn, gõ nhanh hơn và dễ thành thạo hơn QWERTY. Trong số đó, bàn phím Dvorak thường được so sánh với QWERTY. Loại bàn phím này được thiết kế để giảm thiểu khoảng cách các ngón tay phải di chuyển và giúp người dùng di chuyển đến chữ cái tiếp theo nhanh nhất có thể.
Bạn sẽ thấy rằng bàn phím Dvorak đặt các chữ cái được sử dụng phổ biến nhất (bằng tiếng Anh) trên một hàng phím home (nơi các chữ cái ASDF và JKL nằm trên bàn phím QWERTY) để các ngón tay của bạn không phải di chuyển quá nhiều. Các nguyên âm được sắp xếp ở phía bên trái cùng với một số phụ âm, và phía bên phải chỉ có các phụ âm còn lại. Nhiều người cảm thấy rằng sau khi quen với bàn phím Dvorak, họ gõ nhanh hơn nhiều.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy tốc độ gõ của hai loại bàn phím này không khác nhau nhiều. Bên cạnh đó, nếu chúng ta thay đổi bàn phím, chúng ta sẽ mất thời gian để học cách sử dụng bàn phím mới, cộng với việc phải thay đổi các phím chức năng trong trò chơi, phím tắt Windows, v.v., điều này rất bất tiện. Vì các loại bàn phím khác chưa thể chứng minh được bất kỳ ưu điểm đáng kể nào nên chúng ta vẫn sử dụng bàn phím QWERTY mặc dù máy tính hiện đại không còn các chữ cái bị kẹt.
Nguồn: How Stuff Work, The Conversation dịch Gearvn