Phát hiện ra cơ chế khác lạ khiến muỗi luôn ‘đánh hơi’ được người

Theo tờ The Guardian ngày 18 tháng 8, các nhà nghiên cứu cho biết họ đã tìm ra cơ chế đằng sau khả năng này của muỗi.

Con người thải ra hỗn hợp mùi cơ thể, nhiệt và carbon dioxide. Hỗn hợp này khác nhau ở mỗi người và được muỗi sử dụng để tìm bữa ăn tiếp theo.

Mặc dù hầu hết các loài động vật đều có một bộ tế bào thần kinh cụ thể để phát hiện từng loại mùi, muỗi có thể cảm nhận mùi thông qua một số con đường khác nhau.

Meg Younger, phó giáo sư sinh học tại Đại học Boston và là một trong những tác giả chính của nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Cell, cho biết: “Chúng tôi phát hiện ra rằng cách muỗi mã hóa mùi thực sự khác biệt so với các loài khác”.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Rockefeller ở New York đã rất bối rối khi phát hiện ra rằng muỗi vẫn có thể tìm thấy người để hút máu ngay cả khi họ đã loại bỏ toàn bộ dòng protein cảm biến mùi của con người khỏi bộ gen của muỗi.

Sau đó, nhóm nghiên cứu đã kiểm tra các thụ thể mùi ở râu của muỗi. Các thụ thể này liên kết với các hóa chất trôi nổi trong môi trường và truyền tín hiệu đến não thông qua các tế bào thần kinh.

“Chúng tôi mong đợi muỗi tuân theo nguyên tắc trung tâm của phản ứng khứu giác, đó là chỉ có một loại thụ thể trong mỗi tế bào thần kinh”, Younger nói. “Thay vào đó, chúng tôi phát hiện ra rằng các thụ thể khác nhau có thể phản ứng với các mùi khác nhau trong cùng một tế bào thần kinh”.

Điều này có nghĩa là việc mất một hoặc nhiều thụ thể không ảnh hưởng đến khả năng ngửi của muỗi. Các nhà nghiên cứu cho biết hệ thống dự phòng này có thể đã tiến hóa như một cơ chế sinh tồn.

“Muỗi Aedes aegypti chuyên đốt người, và người ta tin rằng chúng tiến hóa để đốt người vì con người luôn ở gần nước ngọt, và muỗi đẻ trứng trong nước ngọt”, Younger nói. “Về cơ bản, chúng ta là bữa ăn hoàn hảo cho muỗi, vì vậy chúng có động lực rất lớn để tìm đến chúng ta”.

Cuối cùng, các nhà nghiên cứu cho biết, việc hiểu được cách não muỗi xử lý mùi của con người có thể giúp can thiệp vào hành vi đốt người và làm giảm sự lây truyền các bệnh do muỗi truyền như sốt rét, sốt xuất huyết và sốt vàng da.

“Chiến lược chính để kiểm soát muỗi là thu hút chúng vào bẫy để loại bỏ chúng khỏi quần thể muỗi”, Younger cho biết. “Nếu chúng ta có thể sử dụng kiến ​​thức này để hiểu cách mùi của con người được thể hiện trong râu và não của muỗi, chúng ta có thể phát triển các hỗn hợp mà muỗi thấy hấp dẫn hơn con người. Chúng ta cũng có thể phát triển thuốc xua muỗi nhắm vào các thụ thể và tế bào thần kinh mà muỗi sử dụng để phát hiện mùi của con người”.

Tiến sĩ Marta Andres Miguel tại University College London cho biết: “Đây là một khám phá đáng chú ý không chỉ từ góc độ sinh học cơ bản mà còn từ góc độ kiểm soát bệnh tật”. “Nó mở ra những hướng đi mới để phát triển các công cụ mới nhằm kiểm soát muỗi, hoặc để thu hút chúng vào bẫy, hoặc để xua đuổi chúng và ngăn chúng cắn người”.