Phần cứng máy tính là gì? Các bộ phận thuộc phần cứng

Trên máy tính được chia thành phần cứng và phần mềm có mối quan hệ mật thiết với nhau để duy trì sự hoạt động. Vậy phần cứng máy tính là gì? Phần cứng gồm những bộ phận nào? Mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây của tuyengiaothudo.vn để tìm hiểu những thông tin chi tiết nhé! 

Phần cứng máy tính là gì?

Phần cứng của máy tính là tập hợp các bộ phận vật lý mà một hệ thống máy tính bao gồm. Các thành phần này có thể được nhìn thấy và chạm vào, không giống như phần mềm – là các chương trình và ứng dụng chạy trên máy tính. Các phần cứng của máy tính bao gồm: Bộ xử lý trung tâm, bo mạch chủ, ổ cứng, card đồ hoạ,… Những thành phần này phối hợp với nhau để tạo nên một hệ thống máy tính hoàn chỉnh, đáp ứng nhu cầu của người dùng trong việc xử lý thông tin, chơi game, làm việc và nhiều nhiệm vụ khác.

Các bộ phận cơ bản của phần cứng máy tính phải có 

Trên máy tính có các bộ phận thuộc phần cứng phải có như CPU, bo mạch chủ, RAM, ổ cứng,… Sau đây là những thông tin chi tiết về các bộ phần này cho các bạn nắm được. 

CPU 

CPU là một bộ phận quan trọng thuộc phần cứng máy tính, đây là bộ xử lý trung tâm hay còn được gọi là “bộ não” của máy tính. CPU nhận và giải mã các lệnh từ chương trình phần mềm. Mỗi lệnh có thể là một phép toán, một lệnh di chuyển dữ liệu hoặc một lệnh kiểm soát. Bộ phận này có thể thực hiện các phép toán cơ bản như cộng, trừ, nhân, chia và các phép toán logic như AND, OR, NOT. Ngoài ra, CPU còn điều khiển, quản lý các thiết bị như bàn phím, chuột, màn hình, máy in,… 

Chức năng của CPU còn là điều phối, quản lý tài nguyên của hệ thống, đảm bảo các chương trình, tiến trình chạy hiệu quả, tránh xung đột. Chưa hết, CPU còn điều khiển truy cập, quản lý bộ nhớ bao gồm RAM và bộ nhớ đệm. Đối với các sự kiện khẩn cấp, CPU xử lý các tín hiệu ngắn từ các thiết bị phần cứng hoặc phần mềm cho phép máy tính phản hồi kịp thời. 

Bo mạch chủ 

Bo mạch chủ là một thành phần phần cứng máy tính đóng vai trò như một nền tảng kết nối tất cả các bộ phận trên máy tính với nhau. Chẳng hạn như kết nối CPU, RAM, ổ cứng, card đồ hoạ,…Bo mạch chủ phân phối điện năng từ nguồn điện đến các thành phần khác của máy tính thông qua các kết nối, mạch điện. Bên cạnh đó, phần cứng của máy tính này còn chứa BIOS/UEFI, phần mềm cơ bản giúp khởi động máy tính và cung cấp các thiết lập cơ bản cho hệ thống. Các thành phần chính trên bo mạch chủ bao gồm: 

• Socket CPU: Là vị trí để cắm CPU, socket cần phù hợp với CPU trên máy tính của bạn chẳng hạn như socket LGA1151 cho Intel hoặc AM4 cho AMD. 
• Khe RAM: Là nơi cắm các thanh RAM, số lượng và loại khe cắm RAM phụ thuộc vào bo mạch chủ. 
• Chipset: Là trung tâm điều khiển giúp kết nối và quản lý giao tiếp giữa CPU, RAM và các phần cứng máy tính khác. Chipset thường bao gồm Northbridge và Southbridge hoặc một chipset đơn trong các thiết kế hiện đại.  
• Khe cắm mở rộng: Bao gồm các khe PCle để cắm card đồ hoạ, card âm thanh, card mạng, các thiết bị mở rộng khác. 
• Cổng kết nối: Bo mạch chủ có nhiều cổng kết nối bao gồm  USB, Ethernet, audio, các cổng khác để kết nối với các thiết bị ngoại vi.
• Cổng SATA và M.2: Là các kết nối cho ổ cứng, ổ SSD và các thiết bị lưu trữ khác.
• Bộ điều khiển nguồn: Gồm các kết nối 24-pin ATX chính và 4/8-pin cho CPU cung cấp điện năng cho bo mạch chủ. 

RAM 

RAM là một phần cứng máy tính đóng vai trò là bộ nhớ tạm thời giúp máy tính lưu trữ và truy cập dữ liệu nhanh chóng trong khi hoạt động. RAM sẽ lưu trữ dữ liệu mà CPU đang cần truy cập nhanh chóng trong quá trình xử lý để tăng tốc độ xử lý và hiệu suất của máy tính. Ngoài ra, RAM còn cung cấp không gian cho nhiều ứng dụng, chương trình chạy đồng thời mà không làm chậm máy tính. 

Dung lượng của RAM được đo bằng GB, dung lượng RAM cần thiết phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng của người dùng. Ví dụ như 8 GB là đủ cho nhu cầu sử dụng cơ bản trong khi 16 GB hoặc nhiều hơn có thể cần thiết cho các ứng dụng nặng hoặc game. Tốc độ RAM được đo bằng MHz, tốc độ này sẽ ảnh hưởng đến tốc độ truyền tải dữ liệu giữa RAM và CPU. Do đó, tốc độ RAM cao hơn thường cung cấp hiệu suất tốt hơn. Thời gian dễ RAM được đo bằng CAS latency, thời gian trễ thấp cho thấy RAM có hiệu suất tốt hơn. 

Ổ cứng 

Ổ cứng là phần cứng máy tính, thiết bị lưu trữ dữ liệu quan trọng, nơi lưu trữ hệ điều hành, phần mềm, tài liệu và các dữ liệu khác. Hiện nay có 3 loại ổ cứng phổ biến cho các bạn lựa chọn đó là: 

Ổ cứng HDD (Hard Disk Drive)

Loại ổ cứng này sử dụng các đĩa từ platters quay và đầu đọc/ghi để lưu trữ dữ liệu. Dữ liệu được lưu trữ trên các đĩa từ trong dạng từ tính. Tốc độ truyền dữ liệu của HDD thấp hơn so với SSD. Tốc độ thường dao động từ 5400 RPM (vòng/phút) đến 7200 RPM (vòng/phút). Tuy nhiên giá thành của ổ cứng HDD thấp hơn so với ổ cứng SSD. 

Ổ cứng SSD (Solid State Drive)

Loại ổ cứng SSD thuộc phần cứng máy tính sử dụng bộ nhớ flash để lưu trữ dữ liệu, không có các bộ phận cơ học chuyển động. Tốc độ truyền dữ liệu của SSD cao hơn nhiều so với HDD. Tốc độ đọc/ghi dữ liệu có thể lên tới hàng nghìn MB/s. Bên cạnh đó, ổ cứng SSD có độ bền cao hơn, tiêu thụ điện năng thấp hơn và không bị ảnh hưởng bởi các va đập cơ học. 

Ổ cứng SSHD

Loại ổ cứng này được kết hợp giữa ổ cứng HDD truyền thống và một bộ nhớ flash SSD nhỏ. Dữ liệu thường xuyên sử dụng được lưu trữ trên phần SSD để tăng tốc độ truy cập. Ổ cứng SSHD cung cấp sự kết hợp giữa dung lượng lưu trữ lớn và tốc độ truy cập nhanh hơn so với HDD thuần. 

Màn hình 

Bộ phận tiếp theo thuộc phần cứng máy tính chính là màn hình. Đây là thiết bị đầu ra chính hiển thị hình ảnh và thông tin từ máy tính. Có rất nhiều loại màn hình máy tính chẳng hạn như: 

• Màn hình LCD: Sử dụng công nghệ tinh thể lỏng để hiển thị hình ảnh. Các phân tử tinh thể lỏng được sắp xếp giữa hai tấm kính, điều chỉnh ánh sáng từ đèn nền để tạo ra hình ảnh.
• Màn hình LED: Là phiên bản cải tiến của màn hình LCD sử dụng đèn LED để cung cấp ánh sáng nền.  
• Màn hình OLED: Sử dụng các diốt hữu cơ phát sáng khi có dòng điện chạy qua, mỗi pixel tự phát sáng mà không cần đèn nền.
• Màn hình IPS: Là một loại màn hình LCD, sử dụng công nghệ sắp xếp các phân tử tinh thể lỏng theo chiều ngang để cải thiện góc nhìn và màu sắc.

Màn hình thuộc phần cứng máy tính được đo bằng inch thể hiện kích thường đường chéo. Số lượng pixel trên màn hình càng cao thì hình ảnh càng sắc nét. Số lần màn hình làm mới hình ảnh mỗi giây đo bằng Hz. Tần số quét cao hơn cung cấp trải nghiệm mượt mà hơn, đặc biệt quan trọng cho game thủ. Độ sáng màn hình đo bằng nit, màn hình sáng hơn giúp người dùng nhìn rõ thông tin hiển thị trong môi trường sáng. Dựa trên nhu cầu sử dụng của người dùng để lựa chọn máy tính có đặc điểm màn hình đáp ứng. 

Bộ nguồn 

Bộ nguồn máy tính là thành phần quan trọng thuộc phần cứng máy tính cung cấp năng lượng điện cho các linh kiện bên trong như bo mạch chủ, CPU, GPU, ổ cứng, RAM,… Bộ nguồn chuyển đổi năng lượng điện năng từ nguồn xoay chiều của lưới điện thành điện năng một chiều để các linh kiện máy tính có thể sử dụng. Bộ nguồn cung cấp các mức điện áp khác nhau phù hợp với yêu cầu của từng linh kiện máy. 

Bên cạnh đó, bộ nguồn thường có các tính năng bảo vệ như chống quá tải, quá áp, quá dòng và ngắn mạch để bảo vệ các linh kiện khỏi các sự cố điện. Các loại bộ nguồn máy tính phổ biến như bộ nguồn tiêu chuẩn ATX – loại phổ biến nhất phù hợp với hầu hết các case máy tính tiêu chuẩn ATX. Bộ nguồn SFX kích thước nhỏ hơn phù hợp cho các case mini-ITX hoặc các hệ thống máy tính nhỏ gọn. Bộ nguồn TFX thường được sử dụng trong các hệ thống máy tính để bàn nhỏ gọn, máy tính doanh nghiệp. 

Case 

Case máy tính hay còn gọi là vỏ máy tính là bộ phận phần cứng máy tính chứa các linh kiện phần cứng của máy tính như bo mạch chủ, CPU, RAM, ổ cứng,… Ngoài việc bảo vệ các linh kiện bên trong, case máy tính còn có vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa luồng không khí, tản nhiệt và thẩm mỹ của hệ thống. Khi chọn case cho máy tính cần đảm bảo tương thích với kích thước bo mạch chủ. Đồng thời kiểm tra chiều dài, chiều cao tối đa mà case hỗ trợ đối với card đồ hoạ. Case nên có vị trí cho quạt làm mát ở phía trước, phía sau và phía trên để tạo luồng không khí tốt. 

Quạt tản nhiệt 

Quạt tản nhiệt là một thành phần quan trọng trong máy tính để duy trì nhiệt độ hoạt động an toàn, hiệu quả cho các linh kiện bên trong. Các loại quạt tản nhiệt máy tính phổ biến như: 

Quạt tản nhiệt CPU: Gồm quạt tản nhiệt bằng nhôm hoặc đồng để tản nhiệt từ CPU ra môi trường bên ngoài. Và quạt tản nhiệt sử dụng chất lỏng để truyền nhiệt từ CPU đến bộ tản nhiệt, nơi nhiệt được thải ra môi trường bên ngoài nhờ quạt. 

Quạt tản nhiệt case: Được gắn trong case – phần cứng máy tính để tạo luồng không khí giúp làm mát các linh kiện khác như bo mạch chủ, GPU, RAM, ổ cứng.

Quạt tản nhiệt GPU: GPU thường có quạt tản nhiệt riêng để làm mát card đồ họa có thể là quạt làm mát khí hoặc kết hợp với làm mát bằng nước.

Quạt PSU: Bộ nguồn máy tính cũng có quạt tản nhiệt riêng để làm mát các linh kiện bên trong bộ nguồn. 

Kích thước quạt tản nhiệt rất đa dạng được đo bằng vòng/ phút. Tốc độ quạt cao sẽ cung cấp luồng không khí tốt hơn nhưng cũng có thể ồn hơn. Quạt tản nhiệt là một phần không thể thiếu để duy trì nhiệt độ hoạt động an toàn cho máy tính giúp hệ thống hoạt động ổn định. Lựa chọn, lắp đặt quạt tản nhiệt hợp lý sẽ cải thiện hiệu suất và tuổi thọ của các linh kiện trong máy tính.

Các bộ phận phần cứng máy tính có thể tuỳ chọn 

Trong một hệ thống máy tính, ngoài các thành phần phần cứng bắt buộc như bo mạch chủ, CPU, RAM, ổ cứng, bộ nguồn, case còn có một số bộ phận phần cứng tùy chọn mà người dùng có thể thêm vào để nâng cao hiệu suất hoặc trải nghiệm sử dụng. Dưới đây là các bộ phận phần cứng tùy chọn phổ biến:

Card đồ hoạ 

Card đồ hoạ là một thành phần phần cứng máy tính quan trọng trong chịu trách nhiệm xử lý, hiển thị hình ảnh, video và các hiệu ứng đồ hoạ để giảm tải cho CPU. Card đồ hoạ cung cấp hiệu suất cao cho các trò chơi đòi hỏi đồ hoạ phức tạp, hỗ trợ các công nghệ như ray tracing và VR. 

Ngoài ra, card đồ hoạ còn hỗ trợ các phần mềm đồ hoạ chuyên nghiệp, một số card đồ hoạ được tối ưu hoá cho các tác vụ học máy và trí tuệ nhân tạo. Các thành phần chính của card đồ hoạ: 

• GPU: Bộ xử lý trung tâm của card đồ họa, chịu trách nhiệm xử lý đồ họa.
• VRAM: Bộ nhớ video của card đồ họa, lưu trữ dữ liệu hình ảnh và giúp GPU truy cập nhanh hơn. 
• Tản nhiệt: Hệ thống làm mát giúp duy trì nhiệt độ hoạt động an toàn cho GPU.
• Cổng kết nối: Các cổng như HDMI, DisplayPort, DVI và VGA để kết nối với màn hình.

Card âm thanh 

Card âm thanh cũng là một thành phần thuộc phần cứng máy tính chịu trách nhiệm xử lý âm thanh, cung cấp các tính năng âm thanh nâng cao. Card âm thanh sẽ chuyển đổi tín hiệu âm thanh số từ máy tính thành tín hiệu âm thanh analog mà loa hoặc tai nghe có thể phát. Card âm thanh cung cấp nhiều cổng kết nối để kết nối với các thiết bị âm thanh khác. Chưa hết, card âm thanh còn hỗ trợ âm thanh vòm cho phép trải nghiệm âm thanh đa kênh cho các ứng dụng như xem phim, chơi game và nghe nhạc. 

Độ phân giải âm thanh, tần số lấy mẫu cao hơn thường cho chất lượng âm thanh tốt hơn. Khi chọn card âm thanh, người dùng cần kiểm tra xem có đủ các cổng bạn cần không? Ưu tiên lựa chọn card âm thanh được hỗ trợ các công nghệ như Dolby Digital, DTS và EAX để cải thiện trải nghiệm âm thanh vòm và các hiệu ứng âm thanh. Việc lựa chọn đúng card âm thanh phù hợp với nhu cầu sẽ mang lại trải nghiệm âm thanh tốt nhất.

Card mạng 

Card mạng (NIC) là một thành phần phần cứng máy tính cho phép kết nối với mạng máy tính. NIC có thể là một card gắn thêm vào bo mạch chủ hoặc là một phần tích hợp sẵn trong bo mạch chủ. Cụ thể, card mạng cho phép máy tính kết nối với mạng LAN, WAN hoặc Internet. Card mạng chuyển đổi dữ liệu từ dạng số trong máy tính sang dạng tính hiệu có thể truyền qua cáp mạng hoặc sóng vô tuyến và ngược lại. 

Bàn phím 

Bàn phím máy tính là một thiết bị ngoại vi đầu vào, cho phép người dùng nhập dữ liệu và điều khiển máy tính thông qua các phím bấm. Bàn phím máy tính có nhiều loại như bàn phím cơ, bàn phím màng, bàn phím cao su, bàn phím không dây,… Kích thước bàn phím thuộc phần cứng máy tính cũng rất đa dạng từ full size đến bàn phím loại bỏ nhiều chức năng để phù hợp hơn đối với người dùng cần di động hoặc không gian bàn làm việc hạn chế. 

Khi sử dụng máy tính, người dùng cần vệ sinh định kỳ, làm sạch bằng cọ mềm hoặc khí nén để loại bỏ bụi, mảnh vụn. Bên cạnh đó, người dùng cần đặt bàn phím ở nơi khô ráo, tránh đổ nước hoặc chất lỏng lên bàn phím. Đặc biệt, các bạn không nên gõ phím quá mạnh và sử dụng bàn phím trong môi trường nhiệt độ, độ ẩm phù hợp để kéo dài tuổi thọ. 

Chuột 

Chuột máy tính là một thiết bị ngoại vi thuộc phần cứng máy tính giúp người dùng tương tác với máy tính bằng cách di chuyển con trỏ trên màn hình và thực hiện các hành động thông qua các nút bấm. Chuột máy tính có nhiều loại như chuột có dây, chuột không dây, chuột đa chức năng,… Các yếu tố quan trọng khi chọn chuột máy tính như: 

• Ưu tiên chọn chuột sử dụng ánh sáng LED để phát hiện chuyển động. 
• Chọn chuột có độ phân giải cao để điều khiển con trỏ chính xác đồng thời di chuyển nhanh hơn. 
• Lựa chọn kích thước chuột phù hợp với kích thước bàn tay và cách cầm chuột.
• Chọn kiểu dáng và màu sắc phù hợp với sở thích cá nhân hoặc setup máy tính.

Mối quan hệ giữa phần cứng và phần mềm máy tính 

Mối quan hệ giữa phần cứng máy tính và phần mềm máy tính là cơ sở của việc hoạt động, sử dụng máy tính. Cả hai thành phần này phải hoạt động cùng nhau để máy tính có thể thực hiện các nhiệm vụ và chức năng mà người dùng yêu cầu. 

Phần mềm cần phần cứng để hoạt động và phần cứng cần phần mềm để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. Ví dụ, khi bạn chạy một ứng dụng văn phòng trên máy tính, phần mềm ứng dụng gửi lệnh đến hệ điều hành, hệ điều hành sẽ sử dụng phần cứng như CPU và RAM để thực hiện lệnh đó. Hệ điều hành là phần mềm quan trọng nhất, đóng vai trò là cầu nối giữa phần cứng và các ứng dụng. Hệ điều hành quản lý tài nguyên phần cứng và cung cấp dịch vụ cho các phần mềm ứng dụng. 

Trình điều khiển là phần mềm đặc biệt giúp hệ điều hành và các ứng dụng giao tiếp với phần cứng máy tính cụ thể. Ví dụ, driver của card đồ hoạ giúp hệ điều hành sử dụng các tính năng của card đồ hoạ để hiển thị hình ảnh trên màn hình.Các ứng dụng phần mềm như trình duyệt web, trò chơi hoặc phần mềm đồ hoạ, yêu cầu phần cứng để thực thi các tác vụ của chúng. 

Tóm lại, phần cứng và phần mềm máy tính là hai thành phần không thể thiếu, phụ thuộc lẫn nhau để hệ thống máy tính hoạt động hiệu quả. Phần mềm điều khiển và tận dụng phần cứng để thực hiện các nhiệm vụ, trong khi phần cứng cung cấp nền tảng vật lý để phần mềm có thể hoạt động.

Tạm Kết 

Bài viết trên, chúng tôi đã giải thích phần cứng máy tính là gì? Các bộ phận thuộc phần cứng của máy tính cho các bạn nắm được. Hy vọng những thông tin trên giúp các bạn có thêm kiến thức hữu ích về máy tính. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi trên fanpage tuyengiaothudo.vn, kênh Youtube Hoàng Hà Channel để không bỏ lỡ những thông tin thú vị nhé!

XEM THÊM: