Nhựa đang đổ xuống từ trên bầu trời: Một phiên bản mới đáng sợ của mưa axit

Nhiều người thích đi du lịch đến những nơi trong lành để hít thở không khí trong lành. Nhưng giờ đây, một mối đe dọa vô hình thực sự đang thổi qua không khí và rơi xuống trong mưa. Đó là vi nhựa, những mảnh nhỏ dài chưa đến 5 mm… từ chai nhựa, hoặc những hạt nhỏ bị rách từ quần áo. Tất cả những chất gây ô nhiễm này đều bị cuốn vào bầu khí quyển của Trái đất và đang được “lắng đọng” vào những nơi hoang dã.

Và một báo cáo mới trên tạp chí Science đã tiết lộ một khám phá đáng ngạc nhiên. Sau khi thu thập mẫu nước mưa và không khí trong 14 tháng tại các công viên quốc gia ở miền Tây Hoa Kỳ, như Joshua Tree, Grand Canyon, Bryce Canyon… các nhà khoa học đã tính toán rằng hơn 1.000 tấn vi nhựa rơi xuống 11 khu vực này mỗi năm. Con số này tương đương với hơn 120 triệu chai nước nhựa. Các khu bảo tồn này chỉ chiếm 6% tổng diện tích đất của Hoa Kỳ và theo truyền thống được coi là có không khí sạch.

Janice Brahney, nhà khoa học môi trường tại Đại học bang Utah và là tác giả của báo cáo, cho biết: “Những con số này quá lớn, đến mức gây sốc”.

Những mảnh nhựa nhỏ được thu gom ở những vùng xa xôi phía tây Hoa Kỳ.

Báo cáo dường như xác nhận một kịch bản ngày càng thảm khốc. Các hạt vi nhựa đang bị thổi bay khắp thế giới, rơi xuống những môi trường sống được cho là nguyên sơ như Bắc Cực và các vùng xa xôi. Chúng chảy vào đại dương qua hệ thống nước thải và ảnh hưởng đến các hệ sinh thái biển sâu. Chúng thậm chí còn bị nâng lên khỏi mặt nước và bị gió biển thổi vào đất liền. Và giờ đây, không chỉ ở miền Tây nước Mỹ, mà có lẽ trên toàn thế giới, bầu khí quyển chứa đầy các hạt vi nhựa, rơi xuống đất dưới dạng mưa. Các nhà khoa học gọi đây là một loại mưa axit mới.

Nhưng mưa nhựa thậm chí còn nguy hiểm hơn mưa axit. Không thể kiểm soát hoặc ngăn ngừa bằng cách hạn chế khí thải từ các nhà máy điện hoặc phương tiện giao thông. Không có cách nào để lọc nước, đất hoặc không khí để loại bỏ vi nhựa.

Nhựa có ở khắp mọi nơi, và mọi thứ xung quanh chúng ta đều có thể là nguồn gây ô nhiễm đáng báo động. Và nhựa không bao giờ thực sự biến mất, thay vào đó, chúng phân hủy thành các hạt nhỏ hơn và trôi dạt đến mọi ngóc ngách trên hành tinh. Tệ hơn nữa, rác thải nhựa dự kiến ​​sẽ tăng vọt từ 260 triệu tấn một năm lên 460 triệu tấn vào năm 2030, theo báo cáo từ McKinsey. Nhiều người gia nhập tầng lớp trung lưu ở các nước đang phát triển về mặt kinh tế có nghĩa là chủ nghĩa tiêu dùng nhiều hơn và nhiều bao bì nhựa hơn.

Một trong những thiết bị được sử dụng để thu thập vi nhựa.

Để định lượng vi nhựa, các nhà nghiên cứu đã lấy mẫu cả nước mưa và không khí. Họ có một cái xô ướt để hứng nước mưa và một cái xô khô để hứng không khí. Một cảm biến sẽ phát hiện mưa và mở xô ướt trong khi vẫn đóng nắp khô. Ngược lại, khi trời nắng, xô khô sẽ hứng các vi nhựa thổi theo gió trong khi xô ướt được đóng lại. Sau đó, các nhà nghiên cứu đã xem xét kích thước của vi nhựa mà họ thu thập được trong xô.

Kết quả thật kinh hoàng. 98% mẫu thu thập trong hơn một năm có chứa vi nhựa. Trung bình, 4% các hạt trong không khí là polyme tổng hợp. Các hạt nước mưa lớn hơn. Các sợi siêu nhỏ, có nguồn gốc từ những thứ như quần áo polyester, chiếm 66% vật liệu tổng hợp trong các mẫu ướt và 70% trong các mẫu khô.

Và các nhà khoa học có thể dễ dàng nhìn thấy đường đi của vi nhựa. Gió thổi chúng khỏi mặt đất ở các khu vực đô thị, mang chúng đi xa trước khi rửa trôi chúng trở lại mặt đất trong mưa. Và vi nhựa thậm chí có thể hoạt động như hạt nhân ngưng tụ, vì các mảnh vỡ thu hút hơi nước để tạo thành đám mây.

Ngược lại, bụi khô thường di chuyển xa hơn. Do kích thước nhỏ hơn, chúng dễ bị gió cuốn đi hơn. Ví dụ, bụi từ sa mạc Sahara có thể dễ dàng thổi qua Đại Tây Dương và rơi xuống rừng nhiệt đới Amazon.

Và hướng di chuyển của máy bay phản lực cũng ảnh hưởng đến luồng không khí. Ví dụ, ở Hoa Kỳ, máy bay phản lực thường bay từ tây sang đông và ngược lại. Ở châu Âu, vi nhựa đang được mang đến Bắc Cực.

Tỷ lệ ở đây được tính bằng micromet hoặc phần triệu mét.

Và điều thậm chí còn khó khăn hơn là vi nhựa cuối cùng sẽ phân hủy thành nanoplastic, nhỏ đến mức các nhà nghiên cứu không thể phát hiện ra chúng nếu không có thiết bị phù hợp. Nhưng chỉ vì chúng ta không thể nhìn thấy chúng trước mặt không có nghĩa là chúng ta không hít chúng vào phổi.

Nhựa có xu hướng giải phóng hóa chất theo thời gian và cũng được biết là mang theo vi khuẩn và vi-rút. Và điều này đang tác động đến các sinh vật sống. Một nghiên cứu được công bố vào đầu năm nay phát hiện ra rằng những con cua tiếp xúc với vi nhựa gặp khó khăn trong việc hình thành vỏ mới khi chúng lớn lên.

Brahney cũng lưu ý rằng vi nhựa cũng có thể thay đổi các đặc tính nhiệt của đất, chẳng hạn như cách đất hấp thụ và lưu trữ nhiệt. Chúng có thể dẫn đến sự gia tăng hoặc giảm các loại vi khuẩn sống trong đất, thay đổi cách chất dinh dưỡng được tuần hoàn và thậm chí cả cách nước thấm qua đất.

Mặc dù vẫn còn nhiều điều cần tìm hiểu về vòng đời của vi nhựa, nhưng có một điều rõ ràng và không thể thay đổi: bạn không thể cho nhựa trở lại chai.

Tham khảo Wired