Nhận ‘lương cả năm không đủ mua 1 bát phở’: Vì sao các tỷ phú và CEO công nghệ vẫn sống khỏe, thậm chí ngày càng giàu?

Cách đây không lâu, chắc hẳn bạn đã nghe tin CEO Facebook Mark Zuckerberg chỉ nhận mức lương 1 đô la cho cả năm làm việc, tương đương hơn 20.000 đồng. Đây không phải là điều mới mẻ, và Mark thậm chí đã xác nhận điều này vào năm 2013, khi chủ động từ chối mức lương 500.000 đô la/năm cho mức lương cực kỳ ít ỏi đó trong gần 6 năm nay.

Tại sao lại có chuyện kỳ ​​lạ và khó tin như vậy?

Bản thân Mark Zuckerberg đã lên tiếng về sự thật này vào năm 2015: “Tôi đã kiếm đủ tiền. Hiện tại, tôi tập trung vào việc cố gắng làm càng nhiều việc có giá trị càng tốt với số tiền của mình. Đó cũng là nỗ lực của Facebook, mang sức mạnh kết nối đến với mọi người trên thế giới. Ngoài ra, tôi cũng đầu tư rất nhiều vào các dự án giáo dục và y tế bên ngoài để đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng…”

Nghe có vẻ hơi dài dòng, nhưng lý do thực sự đằng sau mức lương thấp đến mức lố bịch của Mark Zuckerberg (và nhiều ông trùm công nghệ khác) xuất phát từ một xu hướng khá phổ biến đối với những người ở cấp độ “sếp”. Nó đã tồn tại từ đầu những năm 1900, nhưng hiện đã trở nên phổ biến và nhiều người chọn theo đuổi.

Vậy tác dụng của việc đó là gì và tại sao họ lại chọn từ bỏ mức lương cao như vậy? Trước hết, những nhà lãnh đạo quyết định làm như vậy sẽ chủ động từ bỏ mức lương của mình cũng như các khoản thanh toán bằng tiền mặt trực tiếp (thưởng hiệu suất, dịch vụ ưu đãi). Thay vào đó, họ sẽ nhận được các loại tài sản khác có giá trị chuyển đổi gián tiếp như được tặng cổ phiếu của chính công ty. Hành động này cũng phần nào giúp công ty giảm bớt áp lực tài chính khi phải trả lương cao cho các nhà lãnh đạo, đặc biệt là trong thời điểm khó khăn hoặc khi doanh nghiệp đang gặp khó khăn.

Mặt khác, việc nhận tài sản chuyển đổi thành cổ phiếu cũng là một sự tính toán trước của những ông chủ này, vì họ có thể hoàn thành kế hoạch một mũi tên trúng hai đích cho mục đích dài hạn trong tương lai. Họ sở hữu càng nhiều cổ phiếu, họ càng có tiếng nói trong công ty khi đưa ra các quyết định lớn, đồng thời nhận được nhiều tiền hơn khi công ty làm ăn tốt và giá trị cổ phiếu tăng mạnh. Giải thích cho con số 1 đô la duy nhất là luật hiện hành quy định rằng nhân viên chính thức phải có thu nhập. Do đó, mức lương thấp đến mức lố bịch đó được chọn như một cách để “bảo vệ”, vừa để tránh vi phạm pháp luật vừa để thỏa mãn ý định từ chối hầu hết các khoản lương và thưởng của các CEO.

Việc sở hữu nhiều cổ phiếu thay vì lương cũng là lý do giúp Mark Zuckerberg sống sót sau vụ bê bối nặng nề.

Không phải là hiếm khi những người như Mark Zuckerberg thấy khối tài sản chung của họ tăng hoặc giảm hàng tỷ đô la chỉ sau một đêm sau khi giá cổ phiếu của công ty được cập nhật. Hơn nữa, lượng cổ phiếu nắm giữ khổng lồ cũng giúp Mark Zuckerberg trở thành người có ảnh hưởng nhất trên Facebook, giúp anh duy trì vị trí điều hành của mình bất chấp sự phản đối từ bên trong công ty. Nhiều người đã yêu cầu anh từ chức khi có một vụ bê bối, nhưng quyền quyết định vẫn nghiêng về anh nhờ sở hữu nhiều cổ phiếu loại B mạnh mẽ.

Ngoài ra, đây cũng có thể được coi là chiến lược tác động đến tâm lý nhân viên, thúc đẩy hiệu quả kinh doanh của công ty. Bằng cách giảm lương cơ bản của CEO xuống còn 1 USD/năm, mọi người sẽ thấy đây là sự hy sinh to lớn của người lãnh đạo để thúc đẩy tương lai bền vững và an toàn, ủng hộ tinh thần làm việc chăm chỉ hơn bất chấp khó khăn. Đôi khi cảm thấy mệt mỏi vì chạy quá nhiều deadline? “Hãy nhìn ông chủ, ông ấy chỉ nhận được 1 USD/năm nhưng vẫn cố gắng hết mình để lãnh đạo công ty, đừng than vãn nữa và tập trung vào công việc!”