Hệ điều hành là gì? Tổng hợp hệ điều hành phổ biến trên máy tính, điện thoại

Trên các thiết bị điện tử thông minh như laptop, smartphone, máy tính bảng đều có một hệ điều hành được cài đặt sẵn để quản lý và vận hành thiết bị. Mặc dù chúng ta thường nghe cụm từ này nhưng không phải ai cũng biết hệ điều hành là gì, vai trò và chức năng của nó đối với từng thiết bị. Hãy cùng tuyengiaothudo.vn tìm hiểu qua bài viết chia sẻ dưới đây nhé!

Hệ điều hành là gì?

Hệ điều hành (OS) là tên tiếng Anh của Operating System (OS), được hiểu là một chương trình quản lý và vận hành cả phần cứng và phần mềm của thiết bị. Cụ thể, hệ điều hành sẽ được tải về và cài đặt trên thiết bị (điện thoại, máy tính xách tay, máy tính bảng, đồng hồ thông minh, PC…) để quản lý các chương trình và ứng dụng trong đó.

Trong đó, hệ điều hành có nhiệm vụ cung cấp các cơ chế giao tiếp chuẩn cho các chương trình ứng dụng và người dùng cuối thông qua các API và giao diện người dùng. Nói cách khác, hệ điều hành đóng vai trò là trung gian trong quá trình giao tiếp giữa người dùng và thiết bị.

Chức năng của hệ điều hành là gì?

Hệ điều hành được coi là trung gian kết nối người dùng với các thiết bị điện tử. Cụ thể, chương trình này có nhiệm vụ quản lý tài nguyên phần cứng và hệ thống, đồng thời tối ưu hóa hoạt động của thiết bị. Ngoài ra, nền tảng này còn cung cấp giao diện để người dùng tương tác và sử dụng các chương trình phần mềm và ứng dụng.

Hệ điều hành máy tính

Sau khi tìm hiểu hệ điều hành là gì, chúng ta sẽ đến với hệ điều hành máy tính, hệ điều hành điện thoại và một số hệ điều hành thông dụng hiện nay:

Hệ điều hành máy tính là gì?

Hệ điều hành máy tính được thiết kế để chạy trên các thiết bị máy tính như máy tính xách tay, PC, v.v. Hệ điều hành máy tính sử dụng giao diện người dùng đồ họa (GUI), cho phép người dùng tương tác với giao diện màn hình máy tính bằng chuột và bàn phím một cách nhanh chóng và thuận tiện.

Giao diện đồ họa trong hệ điều hành máy tính thường bao gồm các biểu tượng, nút, cửa sổ và menu kéo xuống. Mỗi nền tảng sẽ có giao diện GUI khác nhau, nhưng nhìn chung, hầu hết đều đơn giản, trực quan, dễ sử dụng và có nhiều điểm tương đồng.

Hệ điều hành máy tính phổ biến

Dưới đây là 3 hệ điều hành máy tính phổ biến và được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay:

Hệ điều hành Windows là gì?

Windows là một chương trình do Microsoft phát triển và ra mắt lần đầu tiên vào năm 1980. Cho đến nay, Windows đã khẳng định được vị thế của mình trên thị trường công nghệ với số lượng người dùng lớn nhất trên toàn thế giới. Hầu hết các dòng máy tính hiện nay đều được tích hợp nền tảng này.

• Ưu điểm: Dễ sử dụng, hiệu năng tốt, hoạt động ổn định, khả năng tương thích cao, cung cấp đầy đủ chức năng phục vụ nhu cầu học tập, làm việc và giải trí của người dùng.
• Nhược điểm: Vì là hệ điều hành mã nguồn mở và có số lượng người dùng lớn nên Windows thường là mục tiêu của nhiều hacker. Do đó, rủi ro bảo mật trên Windows khá cao vì nhiều loại virus, phần mềm độc hại,… được hacker thiết kế cho hệ điều hành này.

Hệ điều hành MacOS là gì?

MacOS là hệ điều hành độc quyền được phát triển dành riêng cho các sản phẩm máy tính để bàn và máy tính xách tay của Apple. MacOS này được đánh giá cao vì hoạt động ổn định, mượt mà và tốc độ cao.

• Ưu điểm: Giao diện đẹp, hoạt động ổn định và mượt mà, tốc độ hoạt động cao, bảo mật tốt và được cài đặt sẵn trên các sản phẩm máy tính để bàn và máy tính xách tay của Apple.
• Nhược điểm: Nhiều phần mềm và ứng dụng không tương thích với MacOS.

Hệ điều hành Linux là gì?

Linux là hệ điều hành mã nguồn mở cho phép người dùng tự do chỉnh sửa hoặc thay đổi bất kỳ thứ gì theo nhu cầu của mình mà không cần xin phép. Điểm nổi bật của Linux là tính bảo mật cao, giúp hạn chế sự xâm nhập trái phép của virus hoặc phần mềm độc hại.

• Ưu điểm: Bảo mật cao, miễn phí sử dụng, có thể tùy chỉnh, hoạt động mượt mà, ổn định và phù hợp với các thiết bị có cấu hình thấp.
• Nhược điểm: Ít người sử dụng nên không có nhiều ứng dụng trên Linux. Ngoài ra, giao diện Linux khá khác biệt nên người dùng cần thời gian làm quen trước khi sử dụng.

Hệ điều hành điện thoại

Sau đây là các khái niệm và một số hệ điều hành điện thoại phổ biến:

Hệ điều hành điện thoại là gì?

Hệ điều hành di động là chương trình được thiết kế cho các thiết bị di động như điện thoại thông minh, đồng hồ thông minh, máy tính bảng và các thiết bị điện tử thông minh khác.

Hệ điều hành điện thoại thường được thiết kế đơn giản và không có đầy đủ các tính năng của máy tính. Các tính năng cơ bản trên điện thoại là: gọi điện, nhắn tin, lưu trữ dữ liệu, định vị GPS, trình duyệt web, màn hình cảm ứng, camera, ứng dụng thông minh, v.v.

Hệ điều hành điện thoại phổ biến

2 hệ điều hành điện thoại phổ biến nhất hiện nay là iOS và Android:

Hệ điều hành Android là gì?

Android là hệ điều hành phổ biến với số lượng người dùng đông đảo hiện nay. Ban đầu, chương trình này được nghiên cứu bởi Android Inc. Tuy nhiên, vào năm 2005, Google đã mua lại Android và tiếp tục vận hành và phát triển Android cho đến nay.

Hầu hết các dòng điện thoại thông minh đều được cài đặt sẵn Android, phổ biến nhất là Samsung, Realme, Xiaomi, OPPO,…

• Ưu điểm: Mã nguồn mở, trực quan, dễ sử dụng, có khả năng tùy chỉnh cao, cung cấp kho ứng dụng khổng lồ và dễ dàng đặt lại thiết bị trong trường hợp quên mật khẩu.
• Nhược điểm: Tính bảo mật, độ ổn định và độ mượt mà vẫn chưa tốt bằng iOS.

Hệ điều hành iOS là gì?

iOS là hệ điều hành độc quyền chỉ được sử dụng cho dòng điện thoại iPhone của Apple. Hệ điều hành này được Apple ra mắt vào năm 2007 và nhanh chóng chiếm được cảm tình của nhiều người dùng vì sự mượt mà, ổn định và bảo mật cao.

• Ưu điểm: Hiệu suất cao, hoạt động ổn định, tối ưu hóa phần mềm tốt và bảo mật cao.
• Nhược điểm: Kho ứng dụng hạn chế hơn Android và chỉ dành riêng cho các mẫu iPhone.

So sánh hệ điều hành điện thoại và máy tính

Hai nền tảng này khá khác nhau, cả về hiệu suất và tính năng. Hệ điều hành máy tính được thiết kế cho máy tính, máy tính xách tay và phục vụ mục đích học tập, làm việc và giải trí. Trong khi đó, hệ điều hành điện thoại chủ yếu tập trung vào mục đích giải trí và giao tiếp.

Tuy nhiên, hệ điều hành điện thoại đang phát triển và cải tiến từng ngày để đáp ứng nhu cầu của người dùng.

Các thành phần chính của một hệ điều hành

Sau khi tìm hiểu hệ điều hành là gì, chúng ta sẽ tìm hiểu 3 thành phần chính của hệ điều hành, bao gồm:

Hạt nhân

Hạt nhân có trách nhiệm quản lý tài nguyên trên thiết bị và thực hiện các tác vụ quan trọng như: lên lịch tác vụ, quản lý bộ nhớ, kiểm soát phần cứng, đồng bộ hóa và bảo mật dữ liệu hệ thống.

Giao diện người dùng

Giao diện người dùng cho phép người dùng thao tác thiết bị thông qua giao diện, tương tác với hệ thống, tìm kiếm thông tin và điều khiển các ứng dụng và phần mềm một cách dễ dàng.

Giao diện lập trình ứng dụng

Giao diện lập trình ứng dụng (API) được coi là cầu nối giữa hoạt động của hệ điều hành với các ứng dụng. Thông qua API, các ứng dụng có thể truy cập tài nguyên hệ thống và cho phép các nhà phát triển tạo các ứng dụng và chương trình phần mềm trên đó.

Phần mềm trong hệ điều hành

Phần mềm trong hệ điều hành có nhiệm vụ cung cấp cho người dùng các chương trình ứng dụng và chức năng khác nhau để thực hiện các tác vụ tương ứng, bao gồm: ứng dụng văn phòng, trò chơi, phần mềm bảo mật, quét vi-rút, v.v.

Ví dụ, một số phần mềm chỉ tương thích với Android nhưng không tương thích với iOS và ngược lại, hoặc một số phần mềm chỉ định phiên bản hệ điều hành nào tương thích với nó (ví dụ: 32 bit hoặc 64 bit).

Cách cập nhật hệ điều hành

Các nhà phát triển thường xuyên phát hành bản cập nhật để vá các lỗ hổng bảo mật cũ hoặc lỗi hiện có trong hệ thống cũ, đồng thời bổ sung các cải tiến và nâng cấp mới để nâng cao trải nghiệm của người dùng.

Vì vậy, bên cạnh việc tìm hiểu hệ điều hành là gì, bạn cũng cần phải cập nhật thường xuyên để đảm bảo hệ thống trong máy tính hoặc điện thoại của bạn luôn hoạt động tối ưu và được bảo vệ bằng các tính năng bảo mật tiên tiến nhất.

Cách cụ thể để cập nhật hệ điều hành là:

• Windows: Bạn có thể kiểm tra các bản cập nhật hệ điều hành mới nhất bằng cách vào Windows Update trong Settings hoặc Control Panel. Bạn cũng có thể bật cập nhật tự động để tiết kiệm thời gian và tối ưu hóa quá trình cập nhật.
• MacOS: Bạn có thể kiểm tra các bản cập nhật mới nhất trong System Preferences hoặc Mac App Store. Hãy đảm bảo cập nhật thường xuyên để sửa lỗi, cải thiện hiệu suất và tăng cường bảo mật cho thiết bị của bạn.
• Android/iOS: Người dùng có thể tìm kiếm bản cập nhật mới nhất trong Cài đặt để cập nhật thiết bị của mình.

Trước khi cập nhật, đừng quên đóng các chương trình đang chạy và sao lưu dữ liệu quan trọng để tránh mất dữ liệu hoặc lỗi trong quá trình cài đặt. Ngoài ra, thiết bị cần được kết nối internet trong suốt quá trình cập nhật hệ điều hành.

Lời kết

Vậy là bài viết trên đã giúp bạn hiểu được hệ điều hành là gì và cung cấp một số thông tin xung quanh chủ đề này. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích và đừng quên để lại câu hỏi nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào cần được giải đáp nhé!

Xem thêm: