Đạo diễn FAPtv: Từ 0,5 điểm Toán thi đại học đến nút kim cương Youtube đầu tiên của Việt Nam

“Mỗi người đều có cuộc sống riêng. Nếu ai cũng phải tốt nghiệp đại học ở tuổi 22, có sự nghiệp ở tuổi 25, có vợ con ở tuổi 30… thì xã hội sẽ rất buồn tẻ”, đạo diễn Trần Đức Viên của FAPtv chia sẻ.

Khi nhắc đến FAPtv, người ta nghĩ ngay đến dàn diễn viên tài năng và quyến rũ đã làm nên thành công của nhóm: Thái Vũ, Vinh Rau, Huỳnh Phương, Ribi Sachi. Nhưng còn một cái tên khác khiến chúng ta tò mò: đạo diễn đằng sau những khung hình – Trần Đức Viên. Người sáng lập kênh Youtube chơi kim cương đầu tiên tại Việt Nam có điều gì đặc biệt?

Trần Đức Viễn (sinh năm 1990) thừa nhận mình là một “học sinh ngốc” khi còn đi học. Không hứng thú với các môn toán, lý, hóa, và không tìm thấy động lực để học, Viễn phải học lại lớp 10. Đến lớp 12, Viễn chỉ được 0,5 điểm môn toán trong kỳ thi tuyển sinh đại học, nhưng nhờ điểm lý và hóa tốt (một phần do may mắn trong các bài kiểm tra trắc nghiệm), Viễn đã vào một trường đại học ở Sài Gòn để học ngành Công nghệ thông tin. Cũng vì không thích học, Viễn còn khoảng 10 môn sau một năm rưỡi.

Năm 2011, Viên tham gia khóa học thử về làm phim. Cảm thấy hứng thú, anh bỏ học đại học và quyết định theo học ngành làm phim.

Khóa học kéo dài hai năm rưỡi với mức học phí hơn 60 triệu đồng là gánh nặng đối với một chàng trai trẻ lớn lên trong khu dân cư lao động tại Sài Gòn và phải làm nhiều nghề: công nhân xây dựng, bồi bàn nhà hàng, bán điện thoại… để kiếm sống. “Lúc đó, tôi không có nhiều tiền. Khi học đại học, tôi đi làm thêm, đủ sống, nhưng khi đi học trường điện ảnh thì khó khăn hơn. Mẹ tôi thay vì cho tôi 1 triệu hoặc 1,5 triệu đồng mỗi tháng để chi tiêu, bà chỉ giúp tôi khoảng 2 hoặc 3 triệu đồng. Nhưng 2 hoặc 3 triệu đó là tiền học phí trường điện ảnh, còn tiền ăn và tiền tiêu vặt, tôi đi làm thêm để kiếm thêm”, Viên nhớ lại.

“Lúc đầu tôi làm nhân viên pha chế, sau đó làm công nhân nhà máy – như khu công nghiệp – tôi đóng gói thuốc trừ sâu”, Viên kể. Anh chọn khóa học buổi tối để có thể làm việc vào ban ngày. Trong hơn một năm làm công nhân nhà máy, ngày nào anh cũng lái xe 60 km từ nhà ở Quận 2 đến Bình Tân để làm việc. Anh nhớ lại quyết tâm của mình lúc đó: “Lúc đó, tôi nghĩ mình phải thành công, phải cố gắng hết sức”.

May mắn thay, mặc dù không học được ba môn toán, lý, hóa ở phổ thông, cũng không tìm được động lực để học, nhưng mọi thứ lại suôn sẻ hơn khi anh theo học ngành làm phim. Mặc dù ban ngày đi làm, ban đêm đi học, thiếu nhiều điều kiện thực tế, nhưng Viên vẫn trở thành thủ khoa của khóa học đó. “Ngày tốt nghiệp, tôi có việc phải làm, không thể lên nhận bằng tốt nghiệp, nên mẹ tôi đã lên nhận thay tôi. Bà đứng trên bục nhận bằng giữa hội trường có hàng trăm người. Đó là cảm giác tuyệt vời nhất đối với bà. Bà tự hào, vì trước đây tôi “ngu” ở trường, nhưng giờ tôi đã là thủ khoa”, đạo diễn FAPtv xúc động nhớ lại.

Sau khi học xong, Viên vào đơn vị chuyên quay MV ca nhạc. Anh chấp nhận làm đủ thứ việc nhỏ trong đoàn làm phim để học. “Trường không dạy về ánh sáng. Nên khi đi làm, tôi xin làm trợ lý ánh sáng. Làm được vài tiếng, đoàn quay phim thiếu người nên tôi chuyển sang quay phim. Trong lúc quay, tôi trao đổi với mọi người trong đoàn, phụ giúp một hôm rồi làm hết, nhờ đó tôi biết được công việc của mọi người như dựng xe, làm ánh sáng… Làm được một thời gian, tôi chuyển sang dựng phim, chỉnh màu. Có lúc sếp bận, tôi làm thay”, anh kể. Nhờ vậy, Viên hiểu được công việc của cả một đoàn làm phim, đó là nền tảng quan trọng cho sự ra đời của FAPtv sau này.

Năm 2014, khi thấy thị trường phim lan truyền trên Youtube có nhiều tiềm năng và bản thân Viên cảm thấy mình có thể làm ra những sản phẩm tốt hơn những gì đang có, anh đã rủ một số người bạn thành lập nhóm hài.

Năm sau, các thành viên vẫn có công việc riêng và việc quay phim Youtube dừng lại ở mức “không lương”. Viên vẫn làm biên tập phim toàn thời gian, Ribi làm người mẫu ảnh, Thái Vũ làm trong kho, Vinh Rau làm dân quân với mức lương 1 – 1,5 triệu/tháng. Đầu năm 2015, Thái Vũ mất việc nên rủ Viên nghỉ cùng. Họ cũng gặp Huỳnh Phương – lúc đó còn là sinh viên. Nhóm bạn quyết định nghỉ việc để cống hiến cho FAPtv, bắt đầu sản xuất series Cơm Người.

Trong 3 tháng đầu, lương tháng nhận được từ Youtube chỉ khoảng 1,2 triệu đồng/người nên rất “khủng hoảng”. Cả nhóm thường họp nhau để thảo luận kịch bản và phim tại các quán cà phê, ăn uống tại nhà trước khi vào họp. “Chúng tôi, đôi khi có đồ ăn thừa ở nhà, nên mang lên cho mọi người, để vừa ăn vừa làm kịch bản”, Viên nhớ lại. Có một chi tiết mà anh luôn nhớ: Cả nhóm thường chỉ gọi cà phê đen, cà phê sữa hoặc nước ngọt – những món rẻ tiền nhất để tiết kiệm tiền. Khi một vị khách vô tình gọi một ly sinh tố, cả nhóm phải họp ngay tối hôm đó để… xem lại, nhờ người này nhắc người kia không gọi sinh tố vào lần sau.

Thật khó khăn, nhưng vì chúng tôi bắt đầu từ con số không, nên cả nhóm đã cố gắng 200% sức lực của mình trong suốt thời gian đó. “Chúng tôi bắt đầu từ con số không. Chúng tôi không biết gì cả, và chúng tôi không có đủ tiền, vì vậy chúng tôi phải cố gắng rất nhiều. Điều này khác với những người xuất thân từ gia đình khá giả – nếu chúng tôi không thể quay phim, chúng tôi sẽ làm điều gì đó khác vào năm sau. Nhưng chúng tôi không gặp vấn đề đó.”

3 tháng sau khi nghỉ việc, FAPtv nhận được gói quảng cáo đầu tiên. “Tôi nhớ tháng đó Thái Vũ có 8 triệu lương, gần như là một tiếng thở phào nhẹ nhõm, phá tan mọi áp lực”, Viên chia sẻ, “Một tiếng thở phào nhẹ nhõm rằng từ nay mình có thể yên tâm làm việc với đam mê của mình. Cho đến bây giờ, khi còn nghèo, tôi vẫn tưởng tượng rằng sau này, mức lương trên 8 triệu là đủ sống. Khi đạt đến mốc lương 8 triệu, tôi biết con đường mình đang đi đã bắt đầu có điều gì đó đúng đắn, đã có ánh sáng”.

Từ đó, “cậu học trò ngốc” thời phổ thông không ngừng tự học về làm phim. “Trong thời gian làm FAP, tôi may mắn gặp được những người thầy cũng làm phim chuyên nghiệp. Tôi hiểu phim của mình dở ở đâu. Trước đây, may mắn lắm, tôi nghĩ ra kịch bản, tôi làm phim, tôi có sản phẩm hoàn chỉnh, tôi biết phim hay hay dở, nhưng tôi không biết tại sao phim dở hay hay. Nhưng sau khi học, tôi kiểm soát được kịch bản, kiểm soát được chất lượng phim”, Viên kể lại.

Bên cạnh đó, nhờ nghiên cứu và đầu tư vào nhân vật, bộ phim trở nên “thật” hơn chứ không “giả” như những ngày đầu. Cấu trúc kịch bản và nhịp phim cũng tốt hơn. Và nhờ tự hoàn thiện, Viên nhận ra rằng mình cần thêm những bài học ý nghĩa và yếu tố giáo dục vào các clip của mình, thay vì chỉ “hài cho vui” như lúc đầu.

Đặc biệt, có lẽ việc trải qua nhiều công việc khi còn trẻ và gần gũi với những người bình thường đã trở thành một điều may mắn đối với Viên khi làm phim. Viên chia sẻ: “Tôi nghĩ khi còn trẻ, mình cần phải tương tác nhiều nhất có thể, nhờ đó, tôi có nhiều góc nhìn hơn. Khi đó, tôi bắt đầu từ dưới lên, và tiếp xúc với nhiều người, từ những người bình thường, đến những người lao động. Nhất là trong thời gian làm thợ nề và bồi bàn. Hơn nữa, khi còn trẻ, tôi cũng sống trong một khu phố của tầng lớp lao động, nên tôi hiểu rất rõ cuộc sống và tâm lý của những người lao động”. Vì vậy, phim của FAPtv gần gũi, chân thực và thu hút được nhiều người xem.

Khi được hỏi về kỷ niệm vui với FAPtv, Viên kể về những ngày đầu thành lập, khi nhóm thường ra quán cà phê vỉa hè Nhà thờ Đức Bà sáng chủ nhật để viết kịch bản. “Ngồi nhìn từng đoàn xe máy chạy qua, chúng tôi bảo nhau “Ê, tương lai của FAPtv đây rồi”. Lúc đó, chúng tôi ước mỗi người có một chiếc xe máy, để chạy loanh quanh Sài Gòn cho tự hào. Nghĩ lại, hồi đó chúng tôi ước có một chiếc xe máy, nhưng giờ mỗi người có một chiếc ô tô. Nhìn lại, đó cũng là một thành tựu của những người anh em đã sát cánh cùng chúng tôi từ những ngày đầu”.

“Mỗi người có cuộc sống riêng. Nếu ai cũng lấy tuổi 22 là phải lấy bằng đại học, 25 là có sự nghiệp trong tay, 30 là có vợ con… thì xã hội sẽ rất buồn tẻ. Và nếu đúng như vậy thì sẽ không có thương hiệu KFC như ngày hôm nay vì ông chủ KFC đã gần 70 tuổi khi ông thành công. Vậy nên hãy sống cuộc đời mà bạn theo đuổi, đừng lấy bất kỳ ai làm chuẩn mực hay thước đo”, đạo diễn Trần Đức Viên.