Cách mạng tháng Tám Thành công là dấu mốc lịch sử quan trọng trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vậy Cách mạng Tháng Tám ra đời vào thời gian nào? Ý nghĩa lịch sử của nó như thế nào? Hãy theo dõi bài viết dưới đây của tuyengiaothudo.vn để biết thêm thông tin chi tiết nhé!
Tổng quan về Cách mạng tháng Tám năm 1945
Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử dân tộc ta. Để thành công, cuộc cách mạng phải được chuẩn bị kỹ lưỡng trên các mặt trận tư tưởng, chính trị, v.v. Dưới đây là thông tin chi tiết về quá trình chuẩn bị, cơ hội và kết quả của Cách mạng tháng Tám.
Sự kiện Nhật Bản đầu hàng quân Đồng minh
Vào đầu tháng 8 năm 1945, quân Đồng minh đã phát động một cuộc tấn công lớn vào các vị trí quân sự của Nhật Bản ở Châu Á – Thái Bình Dương. Để đe dọa người Nhật, vào ngày 6 và 9 tháng 8 năm 1945, Hoa Kỳ đã thả hai quả bom nguyên tử xuống các thành phố Hiroshima và Nagasaki. Điều này đã tàn phá hai thành phố, giết chết hàng chục ngàn thường dân.
Ngày 8 tháng 8 năm 1945, Liên Xô tuyên chiến với Nhật Bản, ngày hôm sau quân đội Liên Xô mở cuộc tổng tấn công vào Quân đội Quan Đông Nhật Bản ở Đông Bắc Trung Quốc. Trước tình hình này, Hội đồng Chiến tranh Tối cao và Nội các Nhật Bản họp để phê chuẩn quyết định đầu hàng. Trưa ngày 15 tháng 8 năm 1945, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng minh vô điều kiện.
Ở Đông Dương, quân Nhật đã kiệt sức, chính quyền thân Nhật của Trần Trọng Kim rối loạn, đây là điều kiện thuận lợi để tiến hành tổng khởi nghĩa.
Ngay từ ngày 13 tháng 8 năm 1945, khi nhận được tin Nhật sắp đầu hàng, Trung ương Đảng và Tổng cục Việt Minh đã thành lập Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc. Đúng 23 giờ cùng ngày, Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc cùng với “Lệnh quân sự số 1” chính thức phát lệnh tổng khởi nghĩa toàn quốc.
Diễn biến của Cách mạng tháng Tám trên toàn quốc
Đến giữa tháng 8 năm 1945, tinh thần cách mạng đã sẵn sàng chiến đấu trên cả nước. Mặc dù lệnh Tổng khởi nghĩa chưa được ban hành do khó khăn về thông tin liên lạc, một số cấp ủy Đảng và tổ chức Việt Minh căn cứ vào tình hình cụ thể đã phát động khởi nghĩa nhân dân. Khởi nghĩa nổ ra ở nhiều xã, huyện thuộc đồng bằng sông Hồng, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh…
Đến chiều ngày 16 tháng 8 năm 1945, theo lệnh của Ủy ban khởi nghĩa – đơn vị quân giải phóng do Võ Nguyên Giáp chỉ huy đã xuất phát từ Tân Trào tiến vào giải phóng thị xã Thái Nguyên. Ngày 18 tháng 8 năm 1945, nhân dân Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam đã giành được chính quyền sớm nhất cả nước.
Tại Hà Nội, Ủy ban khởi nghĩa quyết định giành chính quyền ngày 19 tháng 8 năm 1945 và giành thắng lợi ngay đêm đó. Tại Huế, ngày 20 tháng 8, Ủy ban khởi nghĩa được thành lập và quyết định giành chính quyền ngày 12 tháng 8.
Tại Sài Gòn, Ủy ban Khu vực Nam Bộ quyết định khởi nghĩa ở Sài Gòn và các tỉnh vào ngày 25 tháng 8. Thắng lợi của các cuộc khởi nghĩa ở các thành phố lớn đã lan rộng ra các địa phương trong cả nước. Nhân dân từ miền núi, nông thôn đến thành thị lần lượt nổi dậy.
Địa phương giành chính quyền muộn nhất là Đồng Nai Thượng và Hà Tiên vào ngày 28 tháng 8. Như vậy, Tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi trên toàn quốc trong vòng nửa tháng từ ngày 14 đến ngày 28 tháng 8 năm 1945. Chiều ngày 30 tháng 8, vua Bảo Đại thoái vị, chấm dứt chế độ phong kiến ở Việt Nam.
Sự kiện thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (ngày 2 tháng 9 năm 1945)
Ngày 25 tháng 8 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam từ Tân Trào về Hà Nội. Theo yêu cầu của Hồ Chí Minh, Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam đổi tên thành Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (ngày 28 tháng 8 năm 1945). Trong những ngày này, Hồ Chí Minh đã soạn thảo Tuyên ngôn Độc lập, chuẩn bị giới thiệu Chính phủ Lâm thời.
Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập, thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Bản tuyên ngôn nêu rõ: “Pháp bỏ chạy, Nhật đầu hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Nhân dân ta đã phá tan xiềng xích của gần 100 năm thực dân để giành độc lập tự do. Nhân dân ta tiếp tục lật đổ chế độ quân chủ đã tồn tại nhiều thế kỷ để lập nên một nước cộng hòa dân chủ”.
Trong bản Tuyên ngôn Độc lập, Hồ Chí Minh cũng khẳng định ý chí bất khuất của nhân dân Việt Nam, không khuất phục trước bất kỳ kẻ thù nào. Điều này được thể hiện trong tuyên bố: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã trở thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể nhân dân Việt Nam quyết tâm đem tất cả tinh thần và sức lực, tính mạng và của cải để giữ vững nền tự do và độc lập ấy”.
Tại sao Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công?
Có hai lý do chính, đó là:
Lý do chủ quan
Nhân dân ta có truyền thống yêu nước, đã trải qua nhiều cuộc đấu tranh kiên cường, bất khuất giành độc lập, tự do cho dân tộc. Vì vậy, khi Đảng Cộng sản Đông Dương và Mặt trận Việt Minh giương cao ngọn cờ cứu nước, toàn dân đã không ngần ngại đứng lên cứu nước.
Cách mạng tháng Tám do Đảng Cộng sản Đông Dương lãnh đạo, đứng đầu là Hồ Chí Minh, có đường lối đúng đắn dựa trên lý luận Mác – Lênin được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh thực tiễn Việt Nam.
Để giành thắng lợi, Đảng ta đã có quá trình chuẩn bị 15 năm thông qua các phong trào cách mạng 1930-1935, 1936-1939. Qua đó, chúng ta đã rút ra được bài học từ những thành công và thất bại, nhất là trong quá trình xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, căn cứ địa cách mạng…
Trong những ngày khởi nghĩa, toàn Đảng, toàn dân nhất trí, đoàn kết, không ngại hy sinh, gian khổ để giành độc lập, tự do. Các cấp ủy Đảng và Việt Minh từ Trung ương đến địa phương đã linh hoạt, nắm bắt thời cơ để vận động quần chúng giành chính quyền.
Lý do khách quan
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga và quân Đồng minh trong cuộc chiến tranh chống phát xít, đặc biệt là thắng lợi của phát xít Đức và quân phiệt Nhật đã cổ vũ nhân dân ta đấu tranh giải phóng dân tộc và tạo cơ hội cho nhân dân ta đứng lên khởi nghĩa Tổng khởi nghĩa.
Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945 là gì?
Cách mạng tháng Tám mở ra một bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc ta, phá vỡ xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp hơn 80 năm, phá vỡ ách thống trị của phát xít Nhật gần 5 năm, đồng thời lật đổ chế độ phong kiến đã thống trị đất nước ta gần 10 thế kỷ.
Chiến thắng của Cách mạng tháng Tám đánh dấu bước tiến nhảy vọt trong sự phát triển của cách mạng Việt Nam, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc: kỷ nguyên độc lập, tự do, nhân dân lao động giành chính quyền, làm chủ đất nước,…
Cách mạng tháng Tám thành công, Đảng Cộng sản Đông Dương trở thành đảng cầm quyền, tạo tiền đề quyết định cho thắng lợi của dân tộc trong giai đoạn tiếp theo.
Cuối cùng, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã góp phần vào thắng lợi của chủ nghĩa phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Bên cạnh đó, nó đã xuyên thủng mắt xích yếu nhất trong hệ thống thực dân của chủ nghĩa đế quốc. Nó đã góp phần làm suy yếu chúng và khuyến khích mạnh mẽ các dân tộc thuộc địa đấu tranh giải phóng, có tác động đến Campuchia và Lào.
Bài học rút ra sau Cách mạng tháng Tám
Cách mạng tháng Tám để lại cho Đảng và nhân dân ta nhiều bài học, kinh nghiệm quý báu. Đồng thời, làm phong phú thêm hệ thống lý luận cách mạng cũng như góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những bài học kinh nghiệm sau Cách mạng Tháng Tám đối với dân tộc, cụ thể:
Cần giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc
Bài học đầu tiên là giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, kết hợp đúng đắn nhiệm vụ chống đế quốc và phong kiến. Con đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc và cương lĩnh chính trị của Đảng đã xác định cách mạng nước ta phải trải qua hai giai đoạn: cách mạng dân tộc dân chủ và cách mạng xã hội chủ nghĩa. Hai nhiệm vụ này gắn bó chặt chẽ, không thể tách rời và những kết quả đạt được vô cùng xứng đáng, đã kết hợp đúng đắn nhiệm vụ chống đế quốc và phong kiến.
Tiến hành một cuộc nổi dậy toàn quốc
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là kết quả của sự nỗ lực và sự đồng lòng của hơn 20 triệu người Việt Nam yêu nước. Lực lượng chủ yếu là giai cấp công nhân và nông dân dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng. Liên minh công nông được hình thành và củng cố thông qua phong trào cách mạng.
Sử dụng bạo lực cách mạng một cách thích hợp
Đảng đã xây dựng lực lượng cách mạng vững mạnh và vận dụng linh hoạt trong từng giai đoạn lịch sử. Cách mạng tháng Tám Thành công là kết quả của bạo lực cách mạng dựa trên lực lượng chính trị vũ trang, khởi nghĩa của quần chúng nhân dân… Cách mạng Tháng Tám là sự kết hợp các hình thức đấu tranh kinh tế, chính trị, pháp lý, phi pháp… Đảng đã biết chớp thời cơ, sử dụng sức mạnh của toàn dân tộc theo nguyên tắc tập trung, thống nhất, kịp thời.
Lãnh đạo đảng
Đảng là nhân tố quan trọng dẫn đến thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám. Với đường lối, chính sách đúng đắn, Đảng đã giúp đất nước ta giành lại độc lập. Bên cạnh đó, cần nắm vững nghệ thuật khởi nghĩa toàn quốc và nhanh chóng nắm bắt thời cơ. Sự trưởng thành và lớn mạnh của Đảng qua các cuộc chiến tranh là nền tảng và điều kiện dẫn đến thắng lợi sau này.
Phần kết luận
Như vậy, chúng tôi đã chia sẻ về ý nghĩa lịch sử và những bài học kinh nghiệm từ Cách mạng tháng Tám để các bạn tham khảo. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về lịch sử dân tộc mình. Từ đó, các bạn sẽ không ngừng đóng góp vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hãy theo dõi tuyengiaothudo.vn để biết thêm thông tin thú vị!
XEM THÊM: Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam: bối cảnh và ý nghĩa