Cách gõ tiếng Việt có dấu bằng bộ gõ Telex, VNI trên Unikey đơn giản

Thông thường, máy tính sẽ được trang bị 2 kiểu gõ tiếng Việt có dấu. Đó là kiểu gõ VNI và Telex sử dụng phần mềm Unikey. Trong bài viết này, Hoàng Hà sẽ chia sẻ 2 kiểu gõ trên để sử dụng trên máy tính của chúng ta.

Kiểu gõ VNI

VNI là phương pháp gõ thường được sử dụng để dạy cho học sinh mới học tin học. Phương pháp gõ này cũng được sử dụng rộng rãi, ngay cả điện thoại thông minh hiện nay cũng hỗ trợ phương pháp gõ này. Tìm hiểu cách gõ VNI bên dưới.

Kiểu gõ VNI là gì?

Kiểu gõ VNI (Vietnam input) là một trong những kiểu gõ tiếng Việt phổ biến, được công ty VNISoft phát triển vào những năm 1990. Sau đó, kiểu gõ này được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng người dùng tiếng Việt trên máy tính.

Phương pháp gõ này sử dụng các phím số để gõ dấu. Phần mềm tự động chuyển đổi các số theo quy ước này thành các ký tự đặc biệt hoặc dấu tương ứng trong phông chữ tiếng Việt. Ví dụ, để gõ ký tự “á”, trước tiên người dùng gõ chữ “a” rồi đến số “1”. Hệ thống sẽ tự động nhận dạng và chuyển đổi chuỗi ký tự này thành “á”.

VNI là phương pháp sử dụng phím số để gõ dấu.

Để sử dụng gõ VNI, bạn cần cài đặt phần mềm hỗ trợ gõ tiếng Việt như Unikey. Đầu tiên, bạn cần tải và cài đặt phần mềm hỗ trợ gõ tiếng Việt như Unikey. Sau khi cài đặt xong, bạn sẽ có thể truy cập vào phần cài đặt của Unikey để chọn VNI. Ngoài việc cài đặt trên máy tính, bạn cũng có thể sử dụng trong các phần mềm đồ họa như Photoshop hoặc Proshow Producer.

Ưu điểm của phương pháp gõ VNI

Kiểu gõ VNI mang lại nhiều lợi ích cho người dùng khi nhập dữ liệu tiếng Việt. Dưới đây là những ưu điểm của kiểu gõ này.

• VNI dễ làm quen hơn Telex đối với người mới bắt đầu vì các chữ cái thường và hàng số để thêm dấu được tách biệt rõ ràng, giúp người dùng dễ học và dễ nhớ.
• Vì các dấu được biểu thị bằng số trên bàn phím nên người dùng có thể nhìn thấy ngay và dễ dàng quan sát cách nhập dữ liệu.
• Với VNI, người dùng có thể gõ song ngữ bình thường. Khi gõ tiếng Anh, bạn không cần phải tắt phần mềm gõ tiếng Việt. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc gõ văn bản đa ngôn ngữ.
• Kiểu gõ VNI là phương pháp được hỗ trợ trên nhiều bàn phím. Nó cũng được hỗ trợ trên các bàn phím quốc tế. Điều này giúp người dùng dễ dàng chuyển đổi giữa các thiết bị mà không gặp bất tiện.
• Phương pháp gõ VNI tự động chuyển đổi số theo quy ước VNI sang ký tự tiếng Việt có dấu. Nhờ tính năng tự động này, bộ công cụ giúp nâng cao hiệu quả nhập liệu tiếng Việt trên máy tính. Người dùng có thể nhập dữ liệu nhanh chóng và chính xác mà không cần phải lo lắng về việc chọn ký tự đặc biệt.
• Với phương pháp gõ VNI, người dùng có thể tận dụng bàn phím lớn hơn. Sử dụng bàn phím số để gõ dấu không ảnh hưởng đến diện tích sử dụng của bàn phím.

Với phương pháp gõ VNI, người dùng có thể tận dụng bàn phím lớn

Nhược điểm của kiểu gõ VNI

Phương pháp gõ VNI tuy rất phổ biến và hữu ích nhưng vẫn có một số nhược điểm:

• VNI sử dụng bàn phím số để thêm dấu. Nó tách biệt với bàn phím chữ cái. Điều này có thể làm chậm tốc độ đánh máy so với Telex.
• Do yêu cầu về không gian, người dùng sẽ gặp khó khăn khi sử dụng VNI. Đặc biệt là khi họ sẽ gặp khó khăn khi gõ trên bàn phím nhỏ. Rõ ràng, VNI là phương pháp gõ dành cho bàn phím lớn.
• Không giống như một số phương pháp gõ khác, người dùng không thể lặp lại thao tác gõ để tạo dấu trong VNI. Điều này có thể làm chậm quá trình gõ. Người dùng phải liên tục di chuyển ngón tay để gõ dấu.
• Người dùng quen gõ VNI có thể gặp khó khăn khi chuyển sang Telex. Đặc biệt là trên điện thoại thông minh, họ cần phải làm quen với kiểu gõ mới.
• Với VNI, các phím nhập ký tự cách xa nhau. Ví dụ, để nhập ký tự “đ” trong kiểu gõ VNI, người dùng phải nhập “d9” liên tiếp. Tuy nhiên, hai phím “d” và “9” lại cách xa nhau. Điều này có thể gây khó khăn cho việc nhập.

Các phím nhập ký tự cách xa nhau, gây khó khăn khi nhập liệu.

Những nhược điểm này không phủ nhận hoàn toàn giá trị của kiểu gõ VNI. Tuy nhiên, người dùng nên cân nhắc và lựa chọn phương pháp gõ phù hợp nhất với nhu cầu và ưu tiên cá nhân của mình.

Hướng dẫn gõ VNI

Để gõ VNI hiệu quả, bạn có thể làm theo các bước sau.

Đầu tiên, trước khi bắt đầu, bạn cần cài đặt một phần mềm hỗ trợ gõ tiếng Việt như Unikey. Sau khi cài đặt Unikey, bạn chọn bảng mã là Unicode hoặc VNI Windows. Tiếp theo, chuyển sang tùy chọn VNI. Thao tác này sẽ thiết lập bàn phím nhập tiếng Việt theo kiểu VNI.

Chọn cách gõ VNI trên Unikey

Để sử dụng gõ VNI hiệu quả, bạn cần tìm hiểu và làm quen với bảng ký tự tiếng Việt theo VNI. Bảng này sẽ hướng dẫn bạn cách kết hợp các phím chữ với các phím số. Mỗi ký tự tiếng Việt được tạo ra bằng cách gõ một chữ cái theo sau là một số, thường từ 1 đến 9.

• a1, e1, o1, u1, i1, y1: tạo â, ê, ô, ư, ơ, đ
• a2, e2, o2, u2, i2, y2: tạo à, è, ò, ù, ì, ì
• a3, e3, o3, u3, i3, y3: tạo á, é, ó, ú, í, ý
• a4, e4, o4, u4, i4, y4: tạo a, e, o, u, ỉ, ỷ
• a5, e5, o5, u5, i5, y5: tạo ra ã, è, õ, ũ, ĩ, ỹ
• a6, e6, o6, u6, i6, y6: tạo a, e, o, u, ị, ỵ
• a7, e7, o7, u7, i7, y7: tạo ra ă, ê, ô, ư, ì, ì
• a8, e8, o8, u8, i8, y8: tạo â, ê, ô, ư, ơ, đ
• a9, e9, o9, u9, i9, y9: tạo ra ă, ế, ố, ự, ơ, đ.

Hãy dành thời gian để làm quen với bàn phím VNI và luyện tập thường xuyên. Khi đã thành thạo, việc gõ tiếng Việt theo kiểu VNI sẽ trở nên nhanh và dễ dàng hơn.

Kiểu gõ Telex

Bên cạnh kiểu gõ VNI, Telex được đa số người dùng sử dụng rộng rãi. Để có thể gõ tiếng Việt, bạn cần nắm vững cách sử dụng Telex, cách gõ dấu và bảng mã Telex. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về kiểu gõ Telex như sau.

Kiểu gõ Telex là gì?

Phương pháp đánh máy Telex còn được gọi là điện tín Quốc ngữ. Phương pháp đánh máy này xuất hiện ở Việt Nam vào những năm 1920-1930, do học giả Nguyễn Văn Vĩnh phát minh. Vào thời điểm đó, ông nhận thấy rằng người Việt Nam thường có nhu cầu gửi tin nhắn qua bưu điện. Những thiết bị đó thường được nhập khẩu từ nước ngoài và sử dụng tiếng Latin làm ngôn ngữ cơ bản. Do đó, bàn phím chuẩn không có các phím chuyên dụng cho dấu tiếng Việt. Phương pháp này được phát triển để giải quyết vấn đề gõ tiếng Việt nói trên.

Không giống như cách gõ VNI, trong Telex, người dùng sẽ sử dụng các ký tự tiếng Anh. Chúng được sử dụng để biểu diễn dấu thanh và dấu chấm hỏi, dấu ngã, dấu chấm hỏi và dấu ngã. Ví dụ, để gõ “á”, chỉ cần gõ “a” theo sau là “s”. Hệ thống sẽ tự động nhận dạng và chuyển đổi “as” thành “á”. Tương tự, “e” được sử dụng cho dấu huyền, “f” cho dấu sắc, “r” cho dấu ngã và “x” cho dấu nặng.

Trong Telex, người dùng sẽ sử dụng các ký tự tiếng Anh để thể hiện dấu hiệu.

Nguyên lý này giúp tiết kiệm thời gian và giúp việc đánh máy thuận tiện hơn. Người dùng sẽ không cần phải nhớ nhiều mã đặc biệt. Telex được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng người dùng máy tính Việt Nam. Đây là một trong những phương pháp phổ biến nhất để gõ tiếng Việt có dấu.

Ưu điểm của việc gõ Telex

Kiểu gõ Telex là phương pháp nhập tiếng Việt thông qua bàn phím máy tính. Tương tự như kiểu gõ VNI, nó mang lại nhiều ưu điểm cho người dùng. Đây là những ưu điểm chính của kiểu gõ Telex.

• Telex thân thiện với người dùng nhờ bàn phím quốc tế. Người dùng có thể sử dụng bất kỳ bàn phím máy tính quốc tế nào mà không cần bất kỳ sửa đổi phần cứng nào. Họ cũng có thể linh hoạt nhập dữ liệu bằng bất kỳ loại bàn phím hoặc phần mềm nào được sử dụng.
• Telex sử dụng các ký tự tiếng Anh để biểu diễn thanh điệu và nguyên âm tiếng Việt. Điều đó giúp dễ nhớ và sử dụng. Người dùng không cần phải nhớ nhiều mã đặc biệt như các phương pháp khác.
• Telex sử dụng các phím và ký tự lặp lại không có trong bảng chữ cái tiếng Việt như “f”, “w”, nhờ đó giúp tăng tốc độ đánh máy và tăng hiệu quả nhập dữ liệu.
• Kiểu gõ Telex rất phù hợp với nhu cầu sử dụng bàn phím của người Việt Nam nói chung.
• Các phím dấu tích hợp trong các phím ký tự giúp việc gõ phím dễ dàng hơn so với kiểu gõ số VNI.
• Kiểu gõ này hiện là kiểu gõ phổ biến và được hầu hết các phần mềm gõ tiếng Việt hỗ trợ. Điều này đảm bảo người dùng có thể dễ dàng truy cập và sử dụng Telex trên nhiều thiết bị và môi trường khác nhau.

Telex giúp tăng tốc độ đánh máy và tăng hiệu quả nhập dữ liệu

Nhược điểm của việc đánh máy Telex

Mặc dù gõ Telex có nhiều lợi ích. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng nó cũng đi kèm với một số hạn chế đáng chú ý.

• Người dùng thường gặp khó khăn và mất nhiều thời gian để biên tập. Nhất là trong quá trình biên tập văn bản kết hợp tiếng Anh và tiếng Việt. Ví dụ Telex có thể tự động chuyển đổi hai chữ cái liên tiếp “oo” thành chữ cái “ô”. Điều đó gây ra sự bất tiện không mong muốn.
• Ngoài ra, Telex không phù hợp cho lập trình như kiểu gõ VNI. Đây là nơi thường xuyên gõ tiếng Anh và tiếng Việt cùng lúc. Hạn chế này đặt ra thách thức cho các lập trình viên khi họ cần sử dụng các phương pháp gõ thuận tiện khác để làm việc hiệu quả.
• Hơn nữa, sử dụng Telex đòi hỏi người dùng phải cài đặt và sử dụng phần mềm hỗ trợ như Unikey. Điều này làm tăng thêm sự phức tạp và chi phí.
• Cuối cùng, Telex cũng gây nhầm lẫn do sử dụng các phím chữ cái để biểu diễn thanh điệu và nguyên âm. Điều này có thể dẫn đến lỗi đánh máy không mong muốn. Đặc biệt là khi bạn đánh máy ở tốc độ cao.

Telex gây khó hiểu vì phải sử dụng phím chữ cái để biểu diễn thanh điệu và nguyên âm.

Hướng dẫn đánh máy Telex

Có một số quy tắc đặc biệt cần nhớ khi sử dụng Telex. Sau đây là hướng dẫn cơ bản về cách sử dụng kiểu gõ Telex.

Đầu tiên, bạn chọn kiểu gõ Telex trong ứng dụng hỗ trợ gõ văn bản và sử dụng bảng mã Unicode, tương tự như kiểu gõ VNI.

Chọn kiểu gõ Telex trong ứng dụng và sử dụng bảng mã Unicode tương tự như kiểu gõ VNI

Các quy tắc đánh máy như sau:

• Thanh điệu được thêm vào nguyên âm. Bạn thêm chúng bằng cách nhập một ký tự đặc biệt sau nguyên âm. Bạn nhập nguyên âm trước, sau đó là thanh điệu. Ví dụ, “a” theo sau “s” tạo thành “á”.
• Một số ký tự đặc biệt có thể được sử dụng để thêm dấu thanh. Ví dụ, “s”, “f”, “r”, “x”, “j”, “w” tương ứng với các dấu thanh “sắc”, “hận”, “hới”, “ngã”, “nàng” , “đầu một”.
• Trong trường hợp bạn gõ sai dấu, bạn có thể thay đổi bằng cách gõ đè lên dấu mới. Tuy nhiên, chữ cái tương ứng với dấu đó không bị di chuyển ra khỏi từ bạn đang gõ.

Quy tắc đặc biệt: đối với một số chữ cái như “ă”, “đ”, “ê”, “ô”, chúng ta có những cách gõ khác nhau như sau.

• “đ” -> “dd”
• “aw” -> “ă”
• “ow” -> “eh”
• “ư” -> “ư”
• “uow” -> “ươ”
• “aa” -> “â”
• “này” -> “này”
• “ồ” -> “ồ”

Lưu ý rằng phần mềm sẽ tự động chuyển đổi các cụm từ Telex thành các ký tự có dấu. Nếu bạn gặp lỗi hoặc lỗi chính tả, bạn có thể sử dụng các phím chức năng. Bạn cũng có thể sử dụng các chức năng sửa lỗi có sẵn trong phần mềm để chỉnh sửa. Thực hành và làm quen với các quy tắc này. Sau một thời gian, việc gõ Telex sẽ trở nên dễ dàng và tự nhiên hơn.

Kết luận

Trên thực tế, cả hai cách gõ đều tương tự nhau. Điểm khác biệt duy nhất là ở cách gõ dấu tiếng Việt. Ở Telex, dấu được gõ bằng chữ cái. Trong khi đó, với cách gõ VNI, dấu được gõ bằng số. Tùy thuộc vào thói quen, nhu cầu, sở thích cá nhân cũng như loại bàn phím mà mỗi người lựa chọn cho mình cách gõ phù hợp nhất. Thông thường, khi cần nhập dữ liệu nhanh hoặc gõ văn bản, người dùng thường ưa chuộng Telex. Trong khi đó, trong những công việc đòi hỏi sử dụng nhiều ngôn ngữ như biên dịch, lập trình,… thì VNI thường được ưa chuộng hơn.

XEM THÊM: